Atis

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Bunga ken bulbulong ti atis
Ti panangiladawan ni Michał Boym iti atis iti Flora Sinensis (1655)

Ti atis ket ti bunga ti Annona squamosa, ti kaaduan a naimulmula a sebbangan ti Annona ken patneng iti tropikal a Kaamerikaan ken ti West Indies. Inyeg daytoy iti Asia dagiti Espaniol nga agtagtagilako kadagiti Galeon ti Manila, a ti naganna a Mehikano iti ate ket ambalin pay laeng a mabirukan iti Odia a kas Aata, Bengali a kas aataa, Nepales a kas aati, Sinhales a kas mati anoda, Birmano a kas awzar thee, Indones a kas “ Srikaya”’ ken atis iti Filipinas. Daytoy ket ammo pay a kas Seetaphal iti India ken Shareefa iti Pakistan ken iti Filipinas ken Australia.[1] Maus-usar pay ti nagan iti Portuges a kas ata.

Nagtimbukel ti bunga, 5–10 cm (2.0–3.9 in) iti diametro ken 6–10 cm (2.4–3.9 in) iti kaatiddog, ken agdagsen iti 100–240 g (3.5–8.5 oz), nga agraman iti napuskol nga ukis a buklen dagiti tibbatibbakol a paset. Ti maris ket napusasaw a berde aginggana iti asul-berde, nga agraman iti nauneg-derosas a maris kadagiti dadduma a kita, ken kadawyan a nallidan. Daytoy ket naisangayan kadagiti bunga ti Annona gapu ta natibbakol, ken dagiti tibbakol ket agsisina no maluom ken mangipakita ti unegna.

Nabanglo ken nasam-it ti lasag, krema a puraw aginggana iti nakusnaw a duyaw, ken kapada ti raman ti custard. Agparang a kumpet daytoy kadagiti bukel iti 13-aginggana-iti-16-milimetro iti kaatiddog (0.51 iti 0.63 in) a mangporma kadagiti indibiduala tibbakol a naurnos iti bugbugtong a tuon iti likmut ti balisongsong a bugas. Daytoy ket nalamuyot, narusanger bassit, ken nagalis. Ti natangken, nasileng a bukbukel ket mabalin nga agadu iti 20–40 wenno ad-adu iti tunggal maysa a bunga ken addaan iti kayumanggi aginggana iti nangisit nga abbong, ngem adda met dagiti sabali a kita nga a gangganai nga awan iti bukel.[1][2]

Adda met dagiti baro a kita a naparang-ay idiay Taiwan. Ti atemoya wenno "pinia nga atis," ti maysa a hibrido a pagbaetan ti atis ken ti cherimoya, ken popular daytoy idiay Taiwan, ngem immuna a naparang-ay daytoy idiay Estados Unidos idi 1908. Ti bunga ket kapada iti kasam-it iti atis ngem sabali ti raman. Kas isingasing iti naganna, daytoy ket raman pinia.

Nagnagan[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti sibubukel ken naiwa nga atis

Kas resulta ti adu a pannakaimula, adu kadagiti naparang-ay a nagan para iti bunga.

  • Iti Ingles, kaaduan daytoy nga ammo ak as sugar apple wenno sweetsop ken custard apple, a naipangpangruna idiay India ken Australia (mangibagbaga pay ti custard apple iti Annona reticulata, ti maysa nga asideg a kabagian a sebbangan).
  • Iti Espaniol nga Amerika, dagiti rehional a nagan ket mairaman ti anón, anón de azucar, anona blanca, fruta do conde, cachiman, saramuyo, riñon, grenadilla (bassit a granada) ken dadduma pay.
  • Iti Arabiko, makunkuna a kas قشطة (qishta / ishta / ashta), ti patarus ti "krema".
  • Iti Aceh, makunkuna a kas "seureuba".
  • Iti Angola, makunkuna a kas fruta-do-conde wennofruta-pinha.
  • Iti Asames, makunkuna a kas Atlos wenno অাতলচ.
  • Iti Bambara, makunkuna a kas zumzum wenno sunsun.
  • Iti Banglades, makunkuna a kas "Ata fol".
  • Iti Ti Bahamas, makunkuna a kas "sugar apple".
  • Iti Brasil, makunkuna a kas fruta-do-conde, fruta-de-conde, condessa, fruta-pinha, pinha (lit. balisongsong), ata wenno anona.
  • Iti Birmano makunkuna a kas ဩဇာသီး wenno aawză tē.
  • Iti Cambodia, makunkuna a kas ផ្លែទៀប (plae teib kas custard apple iti Ingles).
  • Iti Colombia, makunkuna a kas "anón".
  • Iti Curacao, makunkuna a kas "skopapel".
  • Iti Djibouti, makunkuna a kas aat wenno aag iti Somali.
  • Iti Etiopia, makunkuna a kas Gishta (ጊሽጣ) iti Amariko.
  • Iti Alemania, makunkuna a kas Zimtapfel, gapu iti ramanna.[3]
  • Iti Ghana, makunkuna a kas "Sweet Apple".
  • Iti Kenya, makunkuna a kas "tomoko" iti Swahili wenno "itomoka" iti Gikuyu
  • Iti Gresia, makunkuna a kas γλυκόμηλο (nasam-it a mansanas).
  • Iti Haiti, makunkuna a kas kachiman.
  • Iti Hebreo, makunkuna a kas anonah (אנונה)
  • Iti Tsina, daytoy ket kadawyan a makunkuna a kas gangganaet a lychee (番荔枝) ken dagiti sabali pay a nagan 佛头果、释迦、释迦果、亚大菓子(naibagbaga para iti bunga)、亚大树(naibagbaga para kadagiti kayo)、林檎(Chaoshan)、唛螺陀(Guangxi)、洋波罗(Longzhou)、假波罗(Pinxiang Kapada dagiti Langka)、番鬼(红毛)荔枝(Dagiti lugar iti Kantones a Guangdong a mairaman ti Hong Kong, Macao )、麻窝楂(Dehong
  • Iti Islandia, makunkuna a kas sólberkja.
  • Iti India daytoy ket ammo a kas: Sitaphal kadagiti kaaduan a pagsasao, literal a kas prutas ni Sita ken ammo pay a kas "Sarifa" kadagiti dadduma a lugar

Iti Asames: atlos (আতলচ)
Iti Bengali: ata (আতা)
Iti Gujarati: sitaphal (સીતાફળ)
Iti Hindi: Sitaphal (सीताफल)
Iti Bhojpuri: sharifa (शरीफ़ा)
Iti Kanares: "jirangi hannu" ( ಜಿರಂಗಿ ಹಣ್ಣು) sitaphala (ಸೀತಾಫಲ)
Iti Malayalam: aathakka (ആത്തക്ക) / seethappazham (സീതപ്പഴം)
Iti Marathi: sitaphal (सीताफळ)
Iti Odia: aata (ଆତ)
Iti Punjabi: sharifa (ਸ਼ਰੀਫਾ)
Iti Tamil: sitappazham (சீதாப்பழம்)
Iti Telugu: sita phalamu (సీతా ఫలము).

  • Iti Indonesia, srimatikiya wenno, srikaya.
  • Iti Hamaika, makunkuna a kas "sweetsop" wenno "sweet-sop".
  • Iti Hapon, makunkuna a kas shakatou (釈迦頭, ulo ti Shakyamuni).
  • Iti Kenya, makunkuna a kas matomoko.
  • Iti Madagascar, makunkuna a kas konikony iti Malagasy, wenno pocanelle iti Pranses.
  • Iti Malawi, makunkuna a kas "mpoza" iti chewa.
  • Iti Malaysia, makunkuna a kas buah nona.
  • Iti Mauritius, makunkuna a kas "zatte" iti pagsasao a Kreol.
  • Iti Martinique makunkuna a kas pomme cannelle.
  • Iti Mozambique makunkuna a kas ata.
  • Iti Nepal, makunkuna a kas "aati" ken kas "saripha" (ऑट), (ऑटी), (सरीफा).
  • Iti Nicaragua, makunkuna a kas "annona guatemala".
  • Iti Akin-amianan a Nigeria, makunkuna a kas fasadabur iti Hausa
  • Iti Pakistan, makunkuna a kas Sharifa (شريفا)
  • Iti Filipinas, makunkuna a kas atis.
  • Iti Singapur, makunkuna a kas Lim kim.
  • Iti Somalia makunkuna a kas "Cambe shoog" wenno "Cambe caad".
  • Iti Sri Lanka, makunkuna a kas "Anoda" wenno "Katu Atha" iti Sinhales, "Annamunnaa" (அன்னமுன்னா) iti Tamil.
  • Iti Taiwan, makunkuna a kas sakya (Insik: 釋迦; pinyin: shìjiā; Taiwanes: sek-khia, sek-kia) gapu ta ti maysa a kultibar ket kapada iti ngato ti parte ti ulo ni Shakyamuni (釋迦牟尼).
  • Iti Tanzania, makunkuna a kas matopetope.
  • Iti Tailandia, makunkuna a kas noi-na (น้อยหน่า).
  • Iti Uganda, makunkuna a kas ekistaferi.
  • Iti Vanuatu, makunkuna a kas korosol wenno pomkanel.
  • Iti Bietnam, makunkuna a kas mãng cầu ta wenno na.
  • Iti Yemen, makunkuna a kas Khirmish (خرمش).
  • Iti Oman, makunkuna a kas Sa'fal (سعفل).
  • Iti Peru, makunkuna a kas Chirimoya.
  • Iti Venezuela, makunkuna a kas Chirimoya (laud), Riñón (daya).
  • Iti Zimbabwe, makunkuna a kas Roro

Dagiti ladawan[urnosen | urnosen ti taudan]


Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ a b Morton, Julia (1987). "Annona squamosa". Fruits of warm climates. p. 69. Naala idi 6 Marso 2013.
  2. ^ "Annona squamosa". AgroForestryTree Database. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Marso 2007. Naala idi 16 Septiembre 2013.
  3. ^ Bernd Nowak, Bettina Schulz: Taschenlexikon tropischer Nutzpflanzen und ihrer Früchte. Quelle&Meyer, Wiebelsheim 2009, ISBN 978-3-494-01455-5, p. 57–59.

Dagiti akinruar a silpo[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig iti Atis iti Wikimedia Commons