Jump to content

Papua Baro a Guinea

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Papua New Guinea)

Nagsasabtan: 6°S 147°E / 6°S 147°E / -6; 147

Nawaya nga Estado ti Papua Baro a Guinea
  • Independen Stet bilong Papua Niugini
  • Papua Niu Gini
Napili a pagsasao: "Unity in diversity"[1]
Nailian a kanta: O Arise, All You Sons [2]

Lokasion ti  Papua Baro a Guinea  (berde)
Lokasion ti  Papua Baro a Guinea  (berde)
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Puerto Moresby
9°30′S 147°07′E / 9.500°S 147.117°E / -9.500; 147.117
Dagiti opisial a pagsasao[3]
Nagan dagiti umiliPapua Baro a Guineano
GobiernoUnitario a parlamentario
a batay-linteg a monarkia
• Monarko
Isabel II
Bob Dadae
James Marape
LehislaturaNailian a Parlamento
Wayawaya 
manipud iti Australia
1 Hulio 1949
• Nairangarang ken nabigbigan
16 Septiembre 1975
Kalawa
• Dagup
462,840 km2 (178,700 sq mi) (Maika-56)
• Danum (%)
2
Populasion
• Karkulo idi preliminario a senso idi 2011
7,059,653 (Maika-102)
• Senso idi 2000
5,190,783
• Densidad
15/km2 (38.8/sq mi) (Maika-201)
GDP (PPP)Karkulo idi 2013
• Dagup
$19.828 a bilion[4] (Maika-139)
• Tunggal maysa a tao
$2,834[4]
GDP (nominal)Karkulo idi 2013
• Dagup
$15.973 a riwriw[4] (Maika-115)
• Tunggal maysa a tao
$2,283[4]
Gini (1996)50.9[5]
nangato
HDI (2014)increase 0.505[6]
ababa · Maika-158
KuartaKina ti Papua Baro a Guinea (PGK)
Sona ti orasUTC+10 (AEST)
Pagmanehuankanigid
Kodigo ti panagtawag+675
TLD ti internet.pg

Ti Papua Baro a Guinea (Tok Pisin: Papua Niugini; Hiri Motu: Papua Niu Gini), opisial a ti Nawaya nga Estado ti Papua Baro a Guinea, ket ti maysa a pagilian ti Oceania a mangsakop ti akinday a kagudua ti isla ti Baro a Guinea ken dagiti adda iti baybay nga isla idiay Melanesia, ti rehion iti akin-abagatan a laud a Taaw Pasipiko iti amianan ti Australia. Ti kapitoliona ket ti Puerto Moresby ken mabirukan daytoy iti akin-abagatan a daya nga aplaya. Ti akinlaud a kagudua ti Baro a Guinea ket mangporma dagiti probinsia ti Indonesia ti Papua ken Laud a Papua.

Ti Papua Baro a Guinea ket maysa kadagiti kaaduan iti panagdumaduma iti kultura a pagilian iti lubong; adda dagiti 852 a nailista a pagsasao para iti pagilian, ken 12 kadagitoy ket awan ti ammo a sibibiag a mangisasao.[7] Kaaduan ti populasion dagiti sumurok a 7 a riwriw a tattao ket agtataeng kadagiti kustomario a komunidad, nga agdumaduma met a kas dagiti pagsasao.[8] Daytoy pay ket maysa kadagiti kaaduan nga away, gapu ta 18 porsiento laeng iti tattaona ket agtataeng kadagiti sentro nga urbano.[9] Ti pagilian ket maysa kadagiti saan unay a nasuksukisok, no maipapan iti kultura ken heograpia; adu dagiti saan pay a naduktalan a sebbangan dagiti mula ken dagiti ayup a naipagpagarup a mabirukan iti interior, ken dagiti pay grupo ti saan a nakontak a tattao.[10]

Naidasig ti Papua Baro a Guinea a kas agrangrang-ay nga ekonomia babaen ti Sangalubongan a Pundo ti Panguartaan.[11] Napigsa ti irarang-ay ti sektor ti panagmina ken rekurso ken nakaiturongan daytoy ti pagilian a nagbalin a ti maikanem a kapardasan a dumakdakkelnga ekonomia iti lubong idi 2011,[12] urayno ti idadakkel ket manamnama a bumuntog kalpasan idi mangrugi dagiti nangruna a proyekto ti rekurso idi 2015.[13]

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Biskup, Peter, B. Jinks and H. Nelson. A Short History of New Guinea (1970)
  • Connell, John. Papua New Guinea: The Struggle for Development (1997) online
  • Gash, Noel. A Pictorial History of New Guinea (1975)
  • Golson, Jack. 50,000 years of New Guinea history (1966)
  • Griffin, James. Papua New Guinea: A political history (1979)
  • James, Paul; Nadarajah, Yaso; Haive, Karen; Stead, Victoria (2012). Sustainable Communities, Sustainable Development: Other Paths for Papua New Guinea. Honolulu: University of Hawaii Press.
  • Knauft, Bruce M. South Coast New Guinea Cultures: History, Comparison, Dialectic (1993) pakabuklan ken panagbiruk iti teksto
  • McCosker, Anne. Masked Eden: A History of the Australians in New Guinea (1998)
  • Mckinnon, Rowan, et al. Papua New Guinea & Solomon Islands (Country Travel Guide) (2008) pakabuklan ken panagbiruk iti teksto
  • Swadling, Pamela (1996). Plumes from Paradise. Papua New Guinea National Museum. ISBN 9980-85-103-1.
  • Waiko. John. Short History of Papua New Guinea (1993)
  • Waiko, John Dademo. Papua New Guinea: A History of Our Times (2003)
  • Zimmer-Tamakoshi, Laura. Modern Papua New Guinea (1998) online

Dagiti kangrunaan a taudan

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Jinks, Brian, ed. Readings in New Guinea history (1973)
  • Tim Flannery Throwim' Way Leg: Tree-Kangaroos, Possums, and Penis Gourds (2000) memoir excerpt and text search
  • Malinowski, Bronislaw. Argonauts of the Western Pacific: An Account of Native Enterprise and Adventure in the Archipelagoes of Melanesian New Guinea (2002) famous anthropological account of the Trobriand Islanders; based on field work in 1910s online
  • Visser, Leontine, ed. Governing New Guinea: An Oral History of Papuan Administrators, 1950–1990 (2012)
  • Whitaker, J.L. et al. eds. Documents and readings in New Guinea history: Pre-history to 1889 (1975)

Dagiti nota

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ Somare, Michael (6 Disiembre 2004). "Stable Government, Investment Initiatives, and Economic Growth". Keynote address to the 8th Papua New Guinea Mining and Petroleum Conference. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2006-06-28. Naala idi 9 Agosto 2007.
  2. ^ "Never more to rise". The National (Pebrero 6, 2006). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2007-07-13. Naala idi 19 Enero 2005.
  3. ^ "Sign language becomes an official language in PNG". Radio New Zealand. 21 Mayo 2015.
  4. ^ a b c d "Papua New Guinea". International Monetary Fund. Naala idi 20 Abril 2012.
  5. ^ "GINI index". World Bank. Naala idi 30 Hulio 2013.
  6. ^ Malik, Khalid (2014). Sustaining Human Progress: Reducing Vulnerabilities and Building Resilience (pdf). Human Development Report 2014. New York: United Nations Development Programme. p. 162. ISBN 978-92-1-126368-8. Naala idi 28 Hulio 2014.
  7. ^ Papua Baro a Guinea. Ethnologue
  8. ^ James, Paul; Nadarajah, Yaso; Haive, Karen; Stead, Victoria (2012). Sustainable Communities, Sustainable Development: Other Paths for Papua New Guinea. Honolulu: University of Hawaii Press.
  9. ^ "World Bank data on urbanisation". World Development Indicators. World Bank. 2005. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-02-03. Naala idi 15 Hulio 2005.
  10. ^ Gelineau, Kristen (26 Marso 2009). "Spiders and frogs identified among 50 new species". The Independent. Naala idi 26 Marso 2009.
  11. ^ World Economic Outlook Database, October 2015, International Monetary Fund. Database updated on 6 October 2015. Accessed on 6 October 2015.
  12. ^ "Raising the profile of PNG in Australia". Australian Department of Foreign Affairs and Trade. 9 Marso 2012. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2014-02-11. Naala idi 27 Hulio 2012.
  13. ^ [1] Naala idi 25 Hunio 2006.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Gobierno

Sapasap a pakaammo

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Papua_Baro_a_Guinea&oldid=399514"