Jump to content

Sri Lanka

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Ceylon)

Nagsasabtan: 7°N 81°E / 7°N 81°E / 7; 81

Republika ti Demokratiko a Sosialista ti Sri Lanka
ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජය (Sinhala)
Srī Lankā prajātāntrika samājavādī janarajaya
இலங்கை ஜனநாயக சோசலிச குடியரசு (Tamil)
Ilaṅkai jaṉanāyaka sōsalisa kuṭiyarasu
Wagayway ti Sri Lanka
Wagayway
Kaayarigan ti Sri Lanka
Kaayarigan
Nailian a kanta: "Sri Lanka Matha"
Ina a Sri Lanka
Lokasion ti Sri Lanka
Lokasion ti Sri Lanka
KapitolioSri Jayawardenepura Kotte
(Administratibo)
Colombo (Komersial)
6°56′N 79°52′E / 6.933°N 79.867°E / 6.933; 79.867
Kadakkelan a siudadColombo
Opisial a sasao
Mabigbig a sasaoIngles
Grupgrupo ti etniko
(2012[2])
74.9% Sinhales
11.2% Tamil
9.2% Moro
4.2% Indiano a Tamil
0.5% dadduma
Relihion
Nagan dagiti umiliSilani[3]
GobiernoUnitario a semi-presidensial a batay-linteg a republika
Maithripala Sirisena
Ranil Wickremesinghe
Karu Jayasuriya
Priyasath Dep
LehislaturaParlamento
Wayawaya 
manipud iti Nagkaykaysa a Pagarian
Kalawa
• Dagup
65,610 km2 (25,330 sq mi) (Maika-120)
• Danum (%)
4.4
Populasion
• Karkulo idi 2017
21,444,000[4] (Maika-58)
• Senso idi 2012
20,277,597[5] (Maika-57)
• Densidad
327/km2 (846.9/sq mi) (Maika-43)
GDP (PPP)Karkulo idi 2018
• Dagup
$298.310-bilion[6]
• Tunggal maysa a tao
$13,847[7]
GDP (nominal)Karkulo idi 2018
• Dagup
$93.45-bilion[8]
• Tunggal maysa a tao
$4,310[9]
Gini (2016)39.8[10]
kalalainganna
HDI (2016)increase 0.766[11]
nangato · 73rd
KuartaRupia ti Sri Lanka (LKR)
Sona ti orasUTC+5:30 (SLST)
Pormat ti petsa
  • aa-bb-tttt
  • ttt-bb-aa
Pagmanehuankanigid
Kodigo ti panagtawag+94
Kodigo ti ISO 3166LK
TLD ti internet
Website
www.gov.lk

Ti Sri Lanka (Sinhala: ශ්‍රී ලංකා Śrī Laṃkā; Tamil: இலங்கை Ilaṅkai), opisial a ti Republika ti Demokratiko a Sosialista ti Sri Lanka, ket ti maysa a pagilian nga isla iti Abagatan nga Asia, a mabirukan idiay Taaw Indiano iti abagatan a laud ti Luek ti Bengal ken iti abagatan a daya ti Baybay Arabiano. Daytoy ket maisina manipud iti subkontinente Indiano babaen ti Golpo ti Mannar ken ti Lingsat Palk. Ti lehislatibo a kapitolio, ti Sri Jayawardenepura Kotte, ket ti maysa a suburbo ti komersial a kapitolio ken kadakkelan a siudad, ti Colombo.

Ti nadokumentuan a pakasaritaan ti Sri Lanka ket gumay-at kadagiti 3,000 a tawen, nga addaan iti ebidensia dagiti pre-historiko a pagtaengan ti tao a napetsado iti saan a naladladaw ngem 125,000 a tawtawen.[12] Daytoy ket addaan iti nabaknang a tawid iti kultura ken ti umuna nga ammo a sursurat iti Budista ti Sri Lanka, ti Pāli Canon, ket napetsado iti Maikapat a konseho ti Budista idi 29 SK.[13][14] Ti heograpiko a lokasionna ken dagiti adalen a pangsangladan ket nakaaramid daytoy iti nalatak a kinapangrunma manipud iti panawen ti taga-ugma a Kalsada Seda aginggana iti moderno a Maritimo a Kalsada Seda.[15][16][17]

Ti Sri Lanka ket ammo idi manipud iti rugi ti kolonial a panagturay ti Britaniko kas Ceylon. Rimsua ti maysa a nasionalista a tignay ti politika iti pagilian idi nasapa a maika-20 a siglo tapno makala iti politikal a wayawaya, a naidaton idi 1948; ti pagilian ket nagbalin a republika ken inamponna ti agdama a naganna idi 1972. Ti kaudian a pakasaritaan ti Sri Lanka ket napilawan iti a 30 a tawtawen a gubat sibil, a nagpatingga idi inabak ti Siigam a Buyot ti Sri Lanka ti Dagiti Tigre ti Liberasion ti Tamil Eelam (LTTE) idi 2009.[18]

Ibaga ti agdama abatay-linteg a ti sistema ti politika ket maysa a republika ken maysa nga unitario nga estado a turayan babaen ti maysa a semi-presidensial a sistema. Daytoy ket addaan idi iti napaut a pakasaritaan iti sangalubongan a pannakitulag, kas mays a nagpundara kameng ti Gunglo ti Abagatan nga Asia para iti Rehional a Panagtitinnulong (SAARC), ken maysa a kameng ti Nagkaykaysa a Pagpagilian, ti Mankomunidad ti Pagpagilian, ti G77, ken ti Tignay ti Di Nailiania. Kakuyogna ti Maldibas, ti Sri Lanka ket maysa laeng kadagiti dua a pagilian ti Abagatan nga Asia naigatad iti "nangato" iti Pagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan (HDI), a ti gatad ti HDI ken ti matgedan tunggal maysa a tao ket ti kangatuan kadagiti pagilian ti Abagatan nga Asia.[11] Ti batay-linteg ti Sri Lanka ket bigbigenna a ti Budismo ti "kangrunaan a lugar", uray no saanna met nga ibaga a kas maysa a relihion ti estado. Ti Budismo ket naikkan iti nangruna a pribilihio iti batay-linteg ti Sri Lanka.[19]

Ti isla ket ayan dagiti adu a kultura, pagsasao ket dagiti etnisidad. Ti kaaduan ti populasion ket manipud iti etnisidad a Sinhales, bayat a ti dakkel a minoridad dagiti Tamil ket nagpapelda pay iti maysa makaimpluensia a papel iti pakasaritaan ti isla. Dagiti Moro, dagiti Burgher, dagiti Malayo, Insik, ken dagiti aborihinal a Vedda ket dagiti pay addan a grupo iti isla.[20]

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ "Department of Official Languages". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2016-09-06. Naala idi 2018-06-06.
  2. ^ "South Asia ::SRI LANKA". CIA The World Factbook. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2018-12-24. Naala idi 2018-06-06.
  3. ^ Rubino, Carl Ralph Galvez (2000). "Silani". Ilocano Dictionary and Grammar: Ilocano-English, English-Ilocano (iti Ingles ken Ilokano). University of Hawaiʻi Press. p. 558. ISBN 978-0-8248-2088-6.
  4. ^ "Department of Census and Statistics Sri Lanka" (PDF). Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2017-11-17. Naala idi 2018-06-06.
  5. ^ "Census of Population and Housing 2011 Enumeration Stage February – March 2012" (PDF). Department of Census and Statistics – Sri Lanka. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 6 Disiembre 2013. Naala idi 15 Hulio 2014.
  6. ^ "World Economic Outlook Database, Oktubre 2016". International Monetary Fund. Naala idi 20 Mayo 2017.
  7. ^ "IMF economies data – GDP per capita".
  8. ^ "IMF economies data – GDP".
  9. ^ "IMF economies data – GDP per capita".
  10. ^ "Gini Index". World Bank.
  11. ^ a b "2016 Human Development Report Statistical Annex" (PDF). United Nations Development Programme. 2016. p. 211. Naala idi 12 Agosto 2016.
  12. ^ Roberts, Brian (2006). "Sri Lanka: Introduction". Urbanization and sustainability in Asia: case studies of good practice. ISBN 978-971-561-607-2.
  13. ^ Jack Maguire (2001). Essential Buddhism: A Complete Guide to Beliefs and Practices. Simon and Schuster. p. 69. ISBN 978-0-671-04188-5. ... the Pali Canon of Theravada is the first known collection of Buddhist writings ...
  14. ^ "Religions – Buddhism: Theravada Buddhism". BBC. 2 Oktubre 2002.
  15. ^ Bandaranayake, Senake (1990). "Sri Lankan Role in the Maritime Silk Route". Sri Lanka and the silk road of the sea. p. 21. ISBN 978-955-9043-02-7.
  16. ^ British Prime Minister Winston Churchill described the moment a Japanese fleet prepared to invade Sri Lanka as "the most dangerous and distressing moment of the entire conflict". – Commonwealth Air Training Program Museum, The Saviour of Ceylon Naiyarkibo 2007-10-22 iti Wayback Machine
  17. ^ "A Brief History of Sri Lanka". www.localhistories.org. Naala idi 14 Agosto 2017.
  18. ^ Reuters Sri Lanka wins civil war, says kills rebel leader Naiyarkibo 2015-10-16 iti Wayback Machine reuters (18 Mayo 2009). Naala idi 18 Nobiembre 2012.
  19. ^ "Sri Lanka's Constitution of 1978 with Amendments through 2015" (PDF). constituteproject.org. Naala idi 29 Oktubre 2017.
  20. ^ "Vedda". Encyclopædia Britannica. Naala idi 15 Hulio 2014.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]
Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Sri_Lanka&oldid=399793"