Maldibas

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Nagsasabtan: 4°11′N 73°31′E / 4.18°N 73.51°E / 4.18; 73.51

Republika ti Maldibas
  • ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާ (Dhivehi)
  • Dhivehi Raajjeyge Jumhooriyyaa
Wagayway ti Maldibas
Wagayway
Kayarigan ti Maldibas
Kayarigan
Nailian a kanta: Qaumii salaam
Nailian a Saludo
Gaumii salaam
Lokasion ti Maldibas ti Taaw Indiano
Lokasion ti Maldibas ti Taaw Indiano
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Malé
Opisial a sasaoDhivehi
Mabigbig a sasaoIngles
Grupgrupo ti etniko
(2019)
≈100% Maldibo[1]
Relihion
Sunni nga Islam (bilin babaen ti linteg)
Nagan dagiti umiliMaldibo
GobiernoUnitario a presidensial a republika
• Presidente
Ibrahim Mohamed Solih[2]
• Bise Presidente
Faisal Naseem[3]
Mohamed Nasheed[4]
• Pangulo ti Hustisia
Ahmed Muthasim Adnan[5]
LehislaturaMajlis ti Tattao
Wayawaya
• manipud iti Reino Unido
26 Hulio 1965
• Nairangarang ti republika
11 Nobiembre 1968
7 Agosto 2008
Kalawa
• Dagup
300[6] km2 (120 sq mi) (Maika-186)
Populasion
• Karkulo idi 2020
557,426 or 379,270a [7] (Maika-178)
• Senso idi 2014
437,535 or 339,761a [7]
• Densidad
1,102.5/km2 (2,855.5/sq mi) (Maika-11)
GDP (PPP)Karkulo idi 2021
• Dagup
increase $8.972-bilion[8] (Maika-163)
• Tunggal maysa a tao
increase $23,343 [8] (Maika-58)
GDP (nominal)Karkulo idi 2021
• Dagup
decrease $4.536-bilion[8] (Maika-156)
• Tunggal maysa a tao
decrease $11,801[8]
Gini (2016)positive decrease 31.3[9]
kalalainganna
HDI (2019)increase 0.740[10]
nangato · Maika-95
KuartaRufiyaa ti Maldibas (MVR)
Sona ti orasUTC+5 (Oras ti Maldibas)
Pormat ti petsaaa/bb/tttt
Pagmanehuankanigid
Kodigo ti panagtawag+960
TLD ti internet.mv
  1. Malaksid dagiti agtataeng a gangganaet nga umili

Ti Maldibas (Dhivehi: ދިވެހިރާއްޖެ, romanisado: Dhivehi Raajje, Ingles: Maldives), opisial a ti Republika ti Maldibas, ket ti maysa a bassit a purpuro nga estado iti subkontinente Indiano a mabirukan iti Taaw Indiano. Mabirukan daytoy iti abagatan a laud ti Sri Lanka ken India, iti agarup a 700 kilometro (430 mi) manipud iti nangruna a daga ti kontinente ti Asia. Ti kawar dagiti 26 nga atol ket sumakop manipud iti Atol ti Ihavandhippolhu iti amianan aginggana iti Atol ti Addu iti abagatan (iti balasiw ti Ekuador). Buklen ti teritorio a sumakop iti agarup a 298 kuadrado kilometro (115 sq mi), ti Maldibas ket maysa kadagiti kaaduan a heograpiko a naiwarwaras a naturay nga estado iti lubong ken ti pay kabassitan a pagilian iti Asia babaen ti kalawa ken, iti agarup a 557,426 nga agtataeng, ti maika-2 a kabassitan ti populasion iti Asia. Ti Malé ket ti kapitolio ken kaaduan ti populasion a siudad, ken tradisional a tinawtawagan a kas ti "Isla ti Ari" nga ayan a nagturayan dagiti ugma a naarian a dinastia gapu ti sentral a lokasionna.[11]

Mabirukan ti Purpuro ti Maldibas iti Pantok Chagos–Laccadive, ti dakkel a submarino a kabambantayan iti Taaw Indiano; mangbukel pay daytoy iti maysa a naindagaan nga ekorehion, a maikadua iti Purpuro Chagos ken Lakshadweep.[12] Iti agpakatengnga a kangato iti rabaw ti daga iti 1.5 metro (4 ft 11 in) iti ngato ti paanatar ti baybay,[13] ken ti kangatuan a masna a punto iti laeng 5.1 metro (17 ft), daytoy ti kababaan a pagilian iti lubong.[13]

Idi maika-12 a siglo, naabotan ti Islam ti Purpuro ti Maldibas, a naitiptipon a kas maysa a sultanato, ken napigsa a nakapadur-as iti pannakikadua iti komersio ken kultura iti Asia ken Aprika. Manipud idi maika-16 a siglo, ti rehion ket immad-adu a naimpluensiaan iti turay dagiti kolonial a bileg ti Europeano, ken nagbalin a protektorado ti Britaniko ti Maldibas idi 1887. Nawayaan ti Maldibas manipud iti Reino Unido idi 1965, ken nabangon ti maysa a presidensial a republika idi 1968 iti maysa a nabutosan a Majlis ti Tattao. Dagiti simmaruno a dekada ket nakakita kadagiti nariro a politka, dagiti ganetget iti demokratiko a reporma,[14] ken dagiti karit ti enbironmento nga inyeg babaen ti panagbaliw ti klima.[15]

Ti Maldibas ket nagbalin a nagpundar a kameng ti Gunglo ti Abagatan nga Asia para iti Rehional a Pagtitinnulongan (South Asian Association for Regional Cooperation-SAARC). Daytoy ket maysa pay a kameng ti Nagkaykaysa a Pagpagilian, ti Mankomunidad ti Pagpagilian, ti Gunglo ti Islamiko a Pagtitinnulongan, ken ti Di Nailinia a Tignay. Idasig ti Banko ti Lubong ti Maldibas a kas addaan iti maysa nga akinngato nga agpakatengnga a maatgedan nga ekonomia.[16] Ti panagkalap ket naipakasaritaan nga isu ti kaaduan nga aktibidad ti ekonomia, ken agtultuloy a ti kadakkelan a sektor, sarunuen babaen ti naprdasa dumakdakkel nga industria ti turismoy. Nangato a mapategan ti Maldibas iti Pagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan,[10] a ti matgedan iti tunggal maysa a tao ket signipikante a nangatngato ngem dagiti sabali a pagilian ti SAARC.[17]

Kameng idi ti Maldibas ti Mankomunidad manipud idi Hulio 1982 aginggan aidi nagikkat iti gunglo idi Oktubre 2016 gapu iti panagprotestana kadagiti panagpabasol dagiti sabali a pagilian iti panagabusona kadagitikarbengan ti tao ken ti mapapaay a demokrasia. Timmipon manen ti Maldibas iti Mankomunidad idi 1 pebrero 2020 kalpasan ti panangipakitana ti ebidensia iti agtartaray a proseso ti demokrasia ken ti nadayeg a suporta.[18]

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ Levinson, David (1947). Ethnic groups worldwide: a ready reference handbook. Oryx Publishers. ISBN 978-1-57356-019-1. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Enero 2021. Naala idi 22 Agosto 2020.
  2. ^ "President". The President's Office – Republic of Maldives. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Enero 2021. Naala idi 13 Enero 2021.
  3. ^ "Vice President". The President's Office – Republic of Maldives. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Enero 2021. Naala idi 13 Enero 2021.
  4. ^ "19th Parliament Speaker". People's Majlis. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Enero 2021. Naala idi 13 Enero 2021.
  5. ^ "President appoints Chief Justice and Supreme Court Justice". presidency.gov.mv. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Enero 2021. Naala idi 8 December 2019.
  6. ^ "Field Listing: Area". CIA World Factbook. CIA World Factbook. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 28 Hulio 2012. Naala idi 27 Enero 2016.
  7. ^ a b "Maldives Population Projections 2014–2054". Statistics Maldives. National Bureau of Statistics. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Enero 2021. Naala idi 24 May 2020.
  8. ^ a b c d "Maldives". International Monetary Fund. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Enero 2021. Naala idi 23 Abril 2018.
  9. ^ "Gini Index coefficient". CIA World Factbook. Naala idi 16 Hulio 2021.
  10. ^ a b Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF) (iti Ingles). United Nations Development Programme. 15 Disiembre 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Naiyarkibo (PDF) manipud iti kasisigud idi 2 Enero 2021. Naala idi 16 Disiembre 2020.
  11. ^ "Male island, Maldives" (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Enero 2021. Naala idi 11 Hunio 2020.
  12. ^ World Wildlife Fund, ed. (2001). "Maldives-Lakshadweep-Chagos Archipelago tropical moist forests". WildWorld Ecoregion Profile. National Geographic Society. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-03-08. Naala idi 30 Disiembre 2010.
  13. ^ a b Henley, Jon (11 Nobiembre 2008). "The last days of paradise". The Guardian (iti Ingles). London. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 4 Septiembre 2013. Naala idi 12 Mayo 2010. The Maldives holds the record for the country with the lowest high point on earth: nowhere on any of the islands on Maldives does the natural ground level exceed 5.1m. Most of [the Maldives'] land mass, which totals roughly one-fifth of Greater London, is a great deal lower […], averaging around 1.5m.
  14. ^ "Maldives – Country report – Freedom in the World – 2015". 21 Enero 2015. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Agosto 2016. Naala idi 19 Hunio 2016.
  15. ^ National Adaptation Program of Action: Republic of Maldives (PDF) (Reporta) (iti Ingles). Ministry of Environment, Energy and Water. 2007. Naiyarkibo (PDF) manipud iti kasisigud idi 14 Enero 2021. Naala idi 24 Pebrero 2019.
  16. ^ Upper middle income Naiyarkibo 28 Septiembre 2015 iti Wayback Machine World Bank. Naala idi18 Septiembre 2015.
  17. ^ "2016 Human Development Report Statistical Annex" (PDF). United Nations Development Programme. 2016. p. 13. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 25 Disiembre 2018. Naala idi 4 Mayo 2019.
  18. ^ "Maldives rejoins Commonwealth after evidence of reforms" (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 18 Abril 2020. Naala idi 4 Pebrero 2020.

Dagiti akinruar a silpo[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig iti Maldibas iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Maldibas manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Maldibas&oldid=381329"