Muscat

Muscat مَسْقَط Masqaṭ
Metropolis
Ruangan ti Muscat
Wagayway
Muscat Lokasion ti Muscat idiay Oman
Nagsasabtan: 23°35′20″N 58°24′30″E
Pagilian	Oman
Gobernorato	Muscat
Gobierno
• Kita	Patingga a monarkia
• Sultan	Haitham bin Tariq Al Said
Kalawa
• Daga	273.9 km2 (105.8 sq mi)
• Metro	3,797 km2 (1,466 sq mi)
Populasion  (2019)	76,344 (wilayat) 1,421,409 (gobernorato)
• Densidad	450/km2 (1,200/sq mi)
• Metro	1,720,000
Sona ti oras	UTC+4 (GST)
Website	Muscat Municipality

Ti Muscat (Arabiko: مسقط‎, Masqaṭ panangibalikas [ˈmasqatˤ]) ket ti kapitolio ti Oman. Daytoy ket tugaw pay ti gobierno ken ti kadakkelan a siudad iti Gobernorato ti Muscat. Segun ti Nailian a Sentro para kadagiti Estadistika ken Pakaammo (NCSI), ti dagup a populasion ti Gobernorato ti Muscat ket nakaabot iti 1.4 a riwriw manipud idi Septiembre 2018. Ti metropolitano a lugar ket umabot iti agarup a 3,500 km² (1,400 sq mi) ken mairaman dagiti innem a probinsia a tinawtawagan iti wilayat. Ammo daytoye manipud idi umuna a siglo CE a kas maysa a nangruna a puerto ti pagtagilakuan iti pagbaetan ti laud kenand the daya, ti Muscat wket tinurayan idi babaen dagiti nadumaduma nga indehenio a tribu ken dagiti ganganaet a bileg a kas dagiti Persiano, ti Imperio ti Portugal ken ti Imperio nga Otomano kadagiti nadumaduma a punto iti pakasaritanna. Daytoy ket rehional a bileg ti militar idi maika-18 a siglo, umabot ti impluensia ti Muscat iti ad-adayo a kas ti Daya nga Aprika ken Zanzibar. Kas maysa a nangruna puerto nga ili iti Golpo ti Oman, ti Muscat ket nakaawis kadagiti ganganaet nga agtagtagiako ken dagiti mangtagtagitao a kas dagiti Persiano ken dagiti Baluchi. Manipud iti pannakaipangato ni Qaboos bin Said a kas Sultan ti Oman idi 1970, ti Muscat ket nakasanayen iti napardas a panagdur-as ti enpraestruktura a nakaiturongan ti nasayaat nga ekonomia ken ti kagimongan iti nadumaduma nga etniko.

Ti nabato a Akinlaud a Banbantay Al Hajar ket isu ti kaaduan a ladawan ti daga ti Muscat. Ti siudad ket mabirukan idiay Baybay Arabiano iti igid ti Golpo ti Oman ken asideg iti estratehiko a Linglingsat ti Hormuz. Dagiti saan unay a natayag a pasdek ket isu ti adu a makita nga urbano a ladawan ti daga ti Muscat.

Etimolohia

Ti Mapa ti Arabia ni Ptolomeo ket manginagan kadagiti teritorio ti Cryptus Portus ken Moscha Portus. Nabingbingay dagiti eskolar iti pamanunotan no ania kadagitoy dua ti mainaig iti siudad ti Muscat. Iti pay maipada, irepensia nia Arriano ti Omana ken Moscha iti Panaglayag ni Nearco. Dagiti interpretasion iti obra ni Arrianus babaen ni William Vincent ken ni Jean Baptiste Bourguignon d'Anville ket mangibaga a ti Omana ket reperensia idi iti Oman, bayat a ti Moscha ket mangibagbaga iti Muscat. Iti pay maipada, dagiti sabali nga eskiloar ket inagananda ti reperensia ni Plinio ti Laklakay iti Amithoscuta a kas iti Muscat.

Maisuppiatan ti taudan ti balikas a Muscat. Adda dagiti mannurat nga agtunton a ti balikas ket addaan kadagiti taudan iti Arabiko – manipud iti moscha, a ti kayatn a sawen ket napabussog a lalat wenno kudil. Adda met dagiti dadduma a mannurat nga agtunton a ti kayat a sawen ti nagan a Muscat ket pagsangladan wenno ti lugar iti "pagitinnagan ti angkla". Dagiti dadduma a taudan ket mairaman ti muscat manipud iti Daan a Persiano, a ti kayatna a sawen ket napigsa ti angot, wenno manipud iti Arabiko, a kayatna a sawen ket matmatnag a lugar, or hidden. Ti Cryptus Portus ket sinonimo iti Oman ("nailemmeng a daga"). Ngem ti "Ov-man" (Omman), ken ti daan a nagan iti Sumerio iti Magan (Maa-kan), ket tattao iti baybay iti pagsasao nga Arabiko.

Adu pay a mabasbasa

• "The Preliminary Results of Census 2010" (PDF) (iti Arabiko ken Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2011-03-04. Naala idi 2016-04-15.
• Miles, Samuel Barrett; Bidwell, Robin (1997). The Countries and Tribes of the Persian Gulf (iti Ingles). Garnet & Ithaca Press. ISBN 978-1-873938-56-0.
• Ghazanfar, Shahina A.; Fisher, Martin (1998). Vegetation of the Arabian Peninsula (iti Ingles). Springer. ISBN 978-0-7923-5015-6.
• Salm, Rodney V.; Jensen, Rolf A. C.; Papastavrou, Vassili (1993). Marine Fauna of Oman (iti Ingles). IUCN. ISBN 978-2-8317-0180-6.
• Phillips, Wendell (1966). Unknown Oman (iti Ingles). D. McKay Co. p. 4.
• Room, Adrian (2003). Placenames of the World: Origins and Meanings of the Names for Over 5000 Natural Features, Countries, Capitals, Territories, Cities and Historic Sites (iti Ingles). McFarland. ISBN 978-0-7864-1814-5.
• Barth, Hans-Jörg; Benno, Böer (2002). Sabkha Ecosystems: The Arabian Peninsula and Adjacent Countries (iti Ingles). Springer. ISBN 978-1-4020-0504-6.
• Census Administration. "Final Results of the Census 2003" (PDF). Ministry of the National Economy, Government of Oman. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2008-10-03. Naala idi 2008-09-17.
• Census Administration. "Data & Indicators of the Population". Ministry of the National Economy, Government of Oman. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-06-13. Naala idi 2008-09-17.
• Parliamentary Papers (iti Ingles). London: United Kingdom Parliament. 1876.
• Kechichian, Joseph A. (1995). Oman and the World: The Emergence of an Independent Foreign Policy (iti Ingles). RAND Corporation. ISBN 978-0-8330-2332-2.
• Fahlbusch, Erwin; Bromiley, Geoffrey William; Barrett, David B. (1999). The Encyclopedia of Christianity (iti Ingles). Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-2415-8.
• Rice, Michael (1994). The Archeology of the Arabian Gulf (iti Ingles). Routledge. ISBN 978-0-415-03268-1.
• Potter, Lawrence; Sick, Gary (2002). Security in the Persian Gulf (iti Ingles). Macmillan. ISBN 978-0-312-23950-3.
• Long, David E.; Reich, Bernard; Gasiorowski, Mark (2007). The Government and Politics of the Middle East and North Africa (iti Ingles). Westview Press. ISBN 978-0-8133-4361-7.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Muscat iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Muscat manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)