Sasao nga Abagatan a Halmahera–Laud a Baro a Guinea

Abagatan a Halmahera–Laud a Baro a Guinea
Abagatan a Halmahera–Laud a Baro a Guinea
Heograpiko a; pannakaiwarwaras	Ti Is-isla Maluku iti Baybay Halmahera, ken ti rehion ti Luek Cenderawasih
Lingguistika a pannakaidasig	Austronesio Malayo-Polinesio Tengnga–Akindaya a Malayo-Polinesio Akindaya a Malayo-Polinesio Abagatan a Halmahera–Laud a Baro a Guinea; ; ; ;
Proto-pagsasao	Proto-Abagtaan a Halmahera–Laud a Baro a Guinea
Pannakabingbingay	Baybay Halmahera; Baybay Cenderawasih; Irarutu–Nabi; Bedoanas–Erokwanas ("Bomberai"); Mor; Tandia; Waropen; ? Akinbaba a Mamberamo (mabalin a Papuano);
Glottolog	sout2850
	Ti sasaonga Abagatan a Halmahera–Laud a Baro a Guinea (nalabbasit). Ti grupo iti kanigid ket ti sasao a Baybay Halmahera; ti adda iti kanawan ket ti Luek Cenderawasih. (Ti nangisit a linia ket ti Linia Wallace.)

Ti sasao nga Abagatan a Halmahera–Laud a Baro a Guinea (South Halmahera–West New Guinea languages - SHWNG) ket dagiti sanga ti sasao a Malayo-Polinesio, a mabirukan kadagit iisla ken iti igid dagiti aplaya ti Baybay Halmahera iti probinsia ti Indonesia ti Amianan a Maluku ken ti Luek Cenderawasih kadagiti probinsia ti Papua ken ti Laud a Papua. Adda dagiti 38 a pagsasao.^[1]

Tipanagkaykaysa ti subgrupo ti Abagtaan a Halmahera–Laud a Baro a Guinea ket nasayaat a supotaran babaen ti leksiko ken ponolohiko nga ebidensia. Insingasing ni Blust (1978) a dagitoy ti kaasitgan a kabagian ti sasao nga Oceaniko, ngem daytoy a pannakaidasig ket saan a unibersal a maawat.^[2]

Kaaduan dagiti pagsasao ket ammo laeng manipud kadagiti ababa a listaan ti balikas, ngem ti Buli iti Halmahera, ken Biak ken Waropen iti Luek Cenderawasih, ket nasayaatda a nagupitan.

Pannakaidasig

Iti tradision, maidasig dagiti pagsasao kadagiti dua a heograpiko a grupo:

Ti sasao nga Abagatan a Halmahera (iti igid ti abagatan akindaya nga aplaya ti Halmahera, ken maysa pay a pagsasao iti daya ti Peninsula Bomberai).
Ti sasao a Laud a Baro a Guinea (iti Is-isla Raja Ampat iti laud ti Baro a Guinea, ken dagiti isla ken igid ti aplaya ti ti Luek Cenderawasih).

Ti panagkaykaysa ti Abagatan a Halmahera ken ti sasao a Raja Ampat ket suportaran dagiti ponolohiko a panagbalbaliw nga imbagbaga iti Blust (1978) ken Remijsen (2002). Daytoy ket pagresultaan ti sumaganad nga estruktura:^[3]

Luek Cenderawasih
Baybay Halmahera (Abagtan a Halmahera, iti baybay a pagbaetan ti Halmahera ken Baro a Guinea, ken ti Raja Ampat iti akinlaud nga ungto ti Baro a Guinea)

Iraman ni David Kamholz (2014) dagitoy a pagsasao a kas dagiti maipatinayon a pagsasaoes:^[1]

Akinbaba a Mamberamo (sagpaminsan pay a maikeddeng a Papuano, ken mabalin a panaglalaok ti taudan nga Austronesio ken Papuano)
Mor
Tandia
Waropen

Problematiko dagiti sumaganad a grupo dagiti pagsasao – a mabalin wenno saan a mabalin a SHWNG. Saan nga idasig isuda ni Kamholz (2014) gapu ti kawan ti datos.^[1]^{:32, 146} Iraman da Grimes & Edwards isuda iti sasao a Kei–Tanimbar.^[4]

Irarutu–Nabi: Irarutu, Kuri (Nabi)
Bedoanas–Erokwanas: Arguni, Bedoanas, Erokwanas

Kamholz (2014)

Ti sasao a SHWNG ket mabalin a maikategoria a kas dagiti sumaganad (Kamholz 2014: 136-141):^[1]

Abagatan a Halmahera–Laud a Baro a Guinea (South Halmahera–West New Guinea languages - SHWNG)

Tandia
Moor
Waropen
Warembori (sagpaminsan a maikeddeng a saan nga Austronesio)
Yoke (sagpaminsan a maikeddeng a saan nga Austronesio)
Raja Ampat–Abagatan a Halmahera (Raja Ampat–South Halmahera - RASH)
- Ambel-Biga
- Ma'ya-Matbat
- Maden (mairaman ti dialekto a Fiawat)
- As
- Abagatan a Halmahera
  - Akin-abagatan nga Abagatan a Halmahera: Gane, Taba
  - Tengnga-Akindaya nga Abagatan a Halmahera: Buli, Maba, Patani, Sawai
  - Gebe
Luek Cenderawasih
- Biakiko: Biak, Dusner, Meoswar, Roon
- Yapen
  - Akinlaud a Yapen: Ambai, Ansus, Marau, Wandamen, Wooi, Tengnga a Yapen (Munggui, Papuma, Pom, Serui-Laut)
  - Akindaya a Yapen: Kurudu, Wabo
- Abagatan a laud a Luek Cenderawasih
  - Yaur-Yerisiam
  - Umar

Ipagarup ni Kamholz (2014) nakayanakan a daga ti proto-SHWNG iti akin-abagatan nga aplaya ti Luek Cenderawasih

Dagiti nagibasaran

^ ^a ^b ^c ^d Kamholz, David (2014). Austronesians in Papua: Diversification and change in South Halmahera–West New Guinea Naiyarkibo 2021-08-17 iti Wayback Machine. Ph.D. dissertation, University of California, Berkeley. https://escholarship.org/uc/item/8zg8b1vd
^ Blust, R. (1978). "Eastern Malayo-Polynesian: A Subgrouping Argument". In Wurm, S.A. & Carrington, L. (eds.) Second International Conference on Austronesian Linguistics: Proceedings, pp. 181-234. Canberra: Australian National University. (Pacific Linguistics C-61).
^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, dagiti ed. (2017). "Raja Ampat–South Halmahera". Glottolog 3.0. Jena, Alemania: Instituto ni Max Planck para iti Siensia ti Pakasaritaan ti Nagtagitaon.
^ Charles Grimes & Owen Edwards (in process) Wallacean subgroups: unravelling the prehistory and classification of the Austronesian languages of eastern Indonesia and Timor-Leste. Summary presentation at the 15th International Conference on Austronesian Linguistics.

Kamholz, David. 2014b. South Halmahera–West New Guinea: The history of Oceanic's closest relative. LSA Annual Meeting. Minneapolis, MN.

[Kamholz-1] Kamholz, David (2014). Austronesians in Papua: Diversification and change in South Halmahera–West New Guinea Naiyarkibo 2021-08-17 iti Wayback Machine. Ph.D. dissertation, University of California, Berkeley. https://escholarship.org/uc/item/8zg8b1vd

[2] Blust, R. (1978). "Eastern Malayo-Polynesian: A Subgrouping Argument". In Wurm, S.A. & Carrington, L. (eds.) Second International Conference on Austronesian Linguistics: Proceedings, pp. 181-234. Canberra: Australian National University. (Pacific Linguistics C-61).

[3] Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, dagiti ed. (2017). "Raja Ampat–South Halmahera". Glottolog 3.0. Jena, Alemania: Instituto ni Max Planck para iti Siensia ti Pakasaritaan ti Nagtagitaon.

[4] Charles Grimes & Owen Edwards (in process) Wallacean subgroups: unravelling the prehistory and classification of the Austronesian languages of eastern Indonesia and Timor-Leste. Summary presentation at the 15th International Conference on Austronesian Linguistics.

[1]

[2]

[3]

[4]