Zimbabwe

Republika ti Zimbabwe
Shona:	Nyika yeZimbabwe
Ndebele:	Ilizwe leZimbabwe
Chewa:	Dziko la Zimbabwe
Chibarwe:	Dziko la Zimbabwe
Kalanga:	Hango yeZimbabwe
Koisan:	Zimbabwe Nù
Nambya:	Inyika yeZimbabwe
Ndau:	Nyika yeZimbabwe
Shangani:	Tiko ra Zimbabwe
Sesoto:	Naha ya Zimbabwe
Tonga:	Cisi ca Zimbabwe
Tswana:	Naga ya Zimbabwe
Venda:	Shango ḽa Zimbabwe
Xhosa:	Ilizwe leZimbabwe
	Wagayway Eskudo
	Napili a pagsasao: "Panagkaykaysa, Wayawaya, Obra"
	Nailian a kanta: ; "Bendisionan koma ti daga ti Zimbabwe"
	Lokasion ti Zimbabwe (nangisit nga asul) idiay ti Kappon ti Aprika (napusasaw nga asul)
Kapitolio; ken kadakkelan a siudad	Harare; 17°50′S 31°3′E / 17.833°S 31.050°E
Opisial a sasao	16 a sasao Chewa ; Chibarwe ; Ingles ; Kalanga ; "Koisan" ; (maipagarup a Tsoa) ; Nambya ; Ndau ; Ndebele ; Shangani ; Shona ; "pagsasao a senias" ; Sotho ; Tonga ; Tswana ; Venda ; Xhosa ;
Grupgrupo ti etniko (2012)	99.4% Nangisit nga Aprikano (sumurok a 80% a Shona; dagiti Ndebele ti kaaduan a minoridad); 0.2% Puraw nga Aprikano; 0.4% daduma, mairaman dagiti nangisit ken Indiano;
Nagan dagiti umili	Zimbabweano
Gobierno	Unitario a dominante-partido a presidensial a republika (de facto); Kudeta ti militar babaen ti maysa a presidensial a republika(de facto);
• Presidente	Emmerson Mnangagwa
• 1st Bise Presidente	Bakante
• 2nd Bise Presidente	Phelekezela Mphoko
Lehislatura	Parlamento
• Akinngato a kamara	Senado
• Akinbaba a kamara	Kamara ti Asemblia
Wayawaya manipud iti Nagkaykaysa a Pagarian
• Nairangarang	11 Nobiembre 1965
• Nabigbigan	18 Abril 1980
• Agdama a batay-linteg	15 Mayo 2013
Kalawa
• Dagup	390,757 km2 (150,872 sq mi) (Maika-60)
• Danum (%)	1
Populasion
• Karkulo idi 2016	16,150,362 (Maika-73)
• Senso idi 2012	12,973,808
• Densidad	26/km2 (67.3/sq mi) (Maika-170)
GDP (PPP)	Karkulo ti 2017
• Dagup	$33.872-bilion
• Tunggal maysa a tao	$2,276
GDP (nominal)	Karkulo ti 2017
• Dagup	$17.105-bilion
• Tunggal maysa a tao	$1,149
Gini (1995)	50.1; nangato
HDI (2015)	0.516; ababa · Maika-154
Kuarta	Doliar ti Estados Unidos (opisial para iti gobierno), Rand ti Abagatan nga Aprika, ken dagiti adu pay a kuartaa, kas ti pula ti Botswana, euro, rupee ti India, esterlina a libra, doliar ti Australia.
Sona ti oras	UTC+2 (CAT)
Pagmanehuan	kanigid
Kodigo ti panagtawag	+263
Kodigo ti ISO 3166	ZW
TLD ti internet	.zw
	Ti doliar ti Zimbabwe ket saanen nga aktibo kalpasan idi opisial a sinuspende ti gobierno gapu ti hyperinflation. Ti doliar ti Estados Unidos (US$), Euro (€), rand ti Abagatan nga Aprika (R), pula ti Botswana (P), esterlina a libra (£), rupee ti India (), doliar ti Australia (A$), Insik a Renminbi (元/¥), ken yen ti Hapon (¥) ket mabalinda a magastos. Naamponen ti doliar ti Estados Unidos a kas opisial a kuarta para kadagiti amin a panaggastos ti gobierno.;

Nagsasabtan: 20°S 30°E / 20°S 30°E / -20; 30

Ti Zimbabwe, opisial a ti Republika ti Zimbabwe, ket ti napalikmutan iti daga a pagilian a mabirukan idiay akin-abagatan nga Aprika, iti pagbaetan ti karayan Zambezi ken Limpopo, beddengan babaen ti Abagatan nga Aprika, Botswana, Zambia ken Mozambique. Ti kapitolio ken kadakkelan a siudad ket ti Harare. Ti pagilian ti agarup a 16 a riwriw a tatao, ti Zimbabwe ket addaan kadagiti 16 nga opisial a pagsasao,^[3] ken dagiti kaaduan a naisasao ket ti Ingles, Shona, ken Ndebele.

Manipud idi maikasangapulo ket maysa a siglo, ti agdama nga aldaw a Zimbabwe ket lugar idin dagiti nadumaduma a naurnos nga estado ken pagpgarian ken dagiti pay nangruna a dalan para iti migrasion ken panagtagilako. Ti British South Africa Company ni Cecil Rhodes ket immuna a nangmarka ti agdama a teritorio kadagiti tawen ti 1890; daytoy ket nagbalin a bukod a nagturturay a kolonia ti Britaniko ti Akin-abagatan a Rhodesia idi 1923. Idi 1965, ti konserbatibo a puraw a minoridad a gobierno ti ket nagbukbukod a nangirangarang iti wayawaya a kas Rhodesia. Ti estado ket nagsagsagaba iti panangiklikud iti lubong ken ti 15a tawen a gubat ti gerila kadagiti puersa ti nangisit a nasionalista; daytoy ket nagtungpalan iti tulag ti kappia ken nakapundaran ti unibersal a karbengan iti panagbutos ken ti de jure a kinaturay a kas Zimbabwe idi Abril 1980. Timmipon ti Zimbabwe iti Mankomunidad ti Pagpagilian ken pinanawanna met daytoy idi Disiembre 2003. Daytoy ket kameng ti Nagkaykaysa a Pagpagilian, ti Komunidad ti Panagrang-ay ti Akin-abagatan nga Aprika (SADC), ti Kapppon ti Aprika (AU), ken ti Sapasap a Pagtagilakuan para iti Akindaya ken Akin-abagatan nga Aprika (COMESA). Daytoy ket ammo idi a kas ti "Gameng ti Aprika" gapu ti kinarang-ayna.^[12]^[13]^[14]

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

^ "Zimbabwe". The Beaver County Times. 13 Septiembre 1981. Naala idi 2 Nobiembre 2011.
^ "The World Factbook – Zimbabwe". Central Intelligence Agency.
^ ^a ^b Dagiti sumaganad a pagsasao, ti Chewa, Chibarwe, Ingles, Kalanga, Koisan, Nambya, Ndau, Ndebele, Shangani, Shona, pagsasao a senias, Sotho, Tonga, Tswana, Venda ken Xhosa, ket opisialda a mabigbigan a pagsasao ti Zimbabwe. (Constitution of Zimbabwe (final draft) Naiyarkibo 2013-10-02 iti Wayback Machine).
^ Ti kasasaad ni Phelekezela Mphoko ken dagiti sabali nga opisial ti gobierno ket saan a nalawag gapu ti kudeta ti 2017. Babaen ti Batay-linteg ti Zimbabwe, ni Mphoko ket sukatanna koma ni Mugabe a kas presidente, ngem napapanaw isunan manipud iti partido ti ZANU-PF. Manamnama a ni Emmerson Mnangagwa ket isunto ti maidutok a kas presidente.
^ "Census Results in Brief" (PDF). Zimbabwe National Statistical Agency. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 3 Septiembre 2013. Naala idi 25 August 2013.
^ ^a ^b ^c ^d "Zimbabwe". International Monetary Fund.
^ "GINI Index". World Bank. Naala idi 21 Hulio 2013.
^ "2016 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2016. Naala idi 21 Marso 2017.
^ "Zimbabwe Time". GreenwichMeanTime.com. Greenwich 2000. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 19 Hulio 2011. Naala idi 17 Nobiembre 2017.
^ "Zimbabwe to make Chinese yuan legal currency after Beijing cancels debts". Agence France-Presse. The Guardian. 22 Disembre 2015.
^ Hungwe, Brian. (6 Pebrero 2014) BBC News – Zimbabwe’s multi-currency confusion. BBC. Naala idi 26 Mayo 2014.
^ http://www.telegraph.co.uk/news/2017/11/15/robert-mugabe-tarnished-jewel-zimbabwe-now-chance-shine/
^ http://www.nybooks.com/articles/2003/04/10/the-jewel-of-africa/
^ https://www.voazimbabwe.com/a/zimbabwe-economy-battered-over-the-years/2724325.html

[BEAVERCT-1] "Zimbabwe". The Beaver County Times. 13 Septiembre 1981. Naala idi 2 Nobiembre 2011.

[CIA-WF-2] "The World Factbook – Zimbabwe". Central Intelligence Agency.

[language-3] Dagiti sumaganad a pagsasao, ti Chewa, Chibarwe, Ingles, Kalanga, Koisan, Nambya, Ndau, Ndebele, Shangani, Shona, pagsasao a senias, Sotho, Tonga, Tswana, Venda ken Xhosa, ket opisialda a mabigbigan a pagsasao ti Zimbabwe. (Constitution of Zimbabwe (final draft) Naiyarkibo 2013-10-02 iti Wayback Machine).

[4] Ti kasasaad ni Phelekezela Mphoko ken dagiti sabali nga opisial ti gobierno ket saan a nalawag gapu ti kudeta ti 2017. Babaen ti Batay-linteg ti Zimbabwe, ni Mphoko ket sukatanna koma ni Mugabe a kas presidente, ngem napapanaw isunan manipud iti partido ti ZANU-PF. Manamnama a ni Emmerson Mnangagwa ket isunto ti maidutok a kas presidente.

[zimstat1-5] "Census Results in Brief" (PDF). Zimbabwe National Statistical Agency. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 3 Septiembre 2013. Naala idi 25 August 2013.

[imf2-6] "Zimbabwe". International Monetary Fund.

[7] "GINI Index". World Bank. Naala idi 21 Hulio 2013.

[HDI-8] "2016 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2016. Naala idi 21 Marso 2017.

[TimeZone-9] "Zimbabwe Time". GreenwichMeanTime.com. Greenwich 2000. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 19 Hulio 2011. Naala idi 17 Nobiembre 2017.

[10] "Zimbabwe to make Chinese yuan legal currency after Beijing cancels debts". Agence France-Presse. The Guardian. 22 Disembre 2015.

[11] Hungwe, Brian. (6 Pebrero 2014) BBC News – Zimbabwe’s multi-currency confusion. BBC. Naala idi 26 Mayo 2014.

[12] ttp://www.telegraph.co.uk/news/2017/11/15/robert-mugabe-tarnished-jewel-zimbabwe-now-chance-shine/

[13] ttp://www.nybooks.com/articles/2003/04/10/the-jewel-of-africa/

[14] ttps://www.voazimbabwe.com/a/zimbabwe-economy-battered-over-the-years/2724325.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

k t u Dagiti pagilian ken teritorio iti Aprika
Dagiti naturay nga estado	Arhelia Angola Benin Botswana Burkina Faso Burundi Eswatini Kamerun Kabo Berde Republika ti Tengnga nga Aprika Chad Komoros Demokratiko a Republika iti Kongo Republika iti Kongo Pantar ti Marpil Djibouti Ehipto Guinea Ekuatorial Eritrea Etiopia Pransia Mayotte Réunion Gabon Gambia Ghana Guinea Guinea-Bissau Italia Pantelleria Kenya Lesoto Liberia Libya Madagascar Malawi Mali Mauritania Maurisius Morocco Mosambike Namibia Niger Nigeria Portugal Madeira Rwanda Santo Tomas ken Prinsipe Senegal Seychelles Sierra Leone Somalia Abagatan nga Aprika Abagatan a Sudan Espana Is-isla ti Canaria Ceuta Melilla Plazas de soberanía Sudan Tanzania Togo Tunisia Uganda Yemen Socotra Zambia Zimbabwe
Dagiti estado nga addaan iti limitado a pannakabigbig	Demokratiko a Republika ti Arabo a Sahrawi Somalilandia
Agkamkammatalek	Îles Éparses (Pransia) Santa Helena, Ascension ken Tristan da Cunha (Nagkaykaysa a Pagarian)
Saan a nalawag ti pannakaturay	Akinlaud a Sahara

Zimbabwe

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

Listaan ti pagdaliasatan

Agbiruk