Burkina Faso

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Darsen a mapan iti pagdaliasatan Darsen a mapan agbiruk

Nagsasabtan: 13°N 2°W / 13°N 2°W / 13; -2

Burkina Faso
Wagayway ti Burkina Faso
Wagayway
{{{coat_alt}}}
Eskudo
Napili a pagsasao: "Unité-Progrès-Justice"
("Panagkaykaysa, Rang-ay, Hustisia")
Nailian a kanta: Une seule Nuit/ Ditanyè  (Pranses)
Maysa Laeng a Rabii/Himno ti Balligi – Thomas Sankara
Lokasion ti  Burkina Faso  (nangisit nga asul) – idiay Aprika  (nakusnaw nga asul ken nangisit a kolordapo) – idiay ti Kappon ti Aprika  (nakusnaw nga asul)  —  [Leyenda]
Lokasion ti  Burkina Faso  (nangisit nga asul)

– idiay Aprika  (nakusnaw nga asul ken nangisit a kolordapo)
– idiay ti Kappon ti Aprika  (nakusnaw nga asul)  —  [Leyenda]

Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Ouagadougou
12°20′N 1°40′W / 12.333°N 1.667°W / 12.333; -1.667
Opisial a sasaoPranses
Mabigbig a rehional a sasaoMòoré, Mandinka (Bambara)
Grupgrupo ti etniko
(1995)
Mossi 47.9%
Fulani 10.3%
Lobi 6.9%
Bobo 6.9%
Mande 6.7%
Senufo 5.3%
Grosi 5%
Gurma 4.8%
Tuareg 3.1%
Nagan dagiti umiliBurkinabé (ti pay Burkinabè ken Burkinabe)
GobiernoSemi-presidensial a republika
Blaise Compaoré
Luc-Adolphe Tiao
LehislaturaNailian nga Asemblia
Panakawayawaya
• manipud iti Pransia
5 Agosto 1960
Kalawa
• Dagup
274,200 km2 (105,900 sq mi) (Maika-74)
• Danum (%)
0.146%
Populasion
• Karkulo idi 2010
15,730,977[1] (Maika-64)
• Senso idi 2006
14,017,262
• Densidad
57.4/km2 (148.7/sq mi) (Maika-145)
GDP (PPP)Karkulo ti 2011
• Dagup
$22.042 bilion[2]
• Tunggal maysa a tao
$1,466[2]
GDP (nominal)Karkulo ti 2011
• Dagup
$9.981 bilion[2]
• Tunggal maysa a tao
$664[2]
Gini (2007)39.5[3]
kalalainganna
HDI (2013)steady 0.388[4]
ababa · Maika-181
KuartaLaud nga Aprikano a CFA a pranko[5] (XOF)
Sona ti orasUTC+0
• Kalgaw (DST)
saan a mapalpaliiw
Pagmanehuankanawan
Kodigo ti panagtawag226
Kodigo ti ISO 3166BF
TLD ti internet.bf
  1. Ti datos ditoy ket karkulo para iti 2005 a tawen a pinataud babaen ti Internasional a Pundo ti Panguartaan idi Abril 2005.

Ti Burkina Faso (Pranses: [buʁkina faso]) – ken ammo pay iti ababa a porma ti naganna ti Burkina – ket maysa a napalikmutan ti daga a pagilian idiay Laud nga Aprika. Daytoy ket napalikmutan babaen dagiti innem a pagilian: ti Mali iti amianan, ti Niger iti daya, ti Benin iti abagatan a daya, ti Togo ken ti Ghana iti abagatan, ken ti Côte d'Ivoire iti abagatan a laud. Ti kapitolio ti pagilian ket ti Ouagadougou.

Ti kadakkel daytoy ket 274,200 kuadrado kilometro (105,900 sq mi) nga adda ti nakarkulo a populasion ti sumurok a 15,757,000. Daytoy ket dati a tinawtawgan iti Republika ti Akin-ngato a Volta, daytoy ket nanaganan manen idi 4 Agosto 1984, babaen ni Presidente Thomas Sankara, a kayatna a sawen ket "ti daga dagiti agtaktakder a tattao" kadagiti nangruna a patneng a pagsasao ti pagilian iti Mòoré ken Dioula. Iti panakaisimbolo, ti "Burkina" ket mabalin a maipatarus iti, "tattao iti integridad", manipud iti pagsasao a Mòoré ken "Faso", ken "ama a daga" iti Dioula. Dagiti agtataeng ti Burkina Faso ket tinawtawagan a kas dagiti Burkinabè.

Ti Burkina Faso ket natagtagitao manipud idi 14,000 ken 5000 BC babaen dagiti agan-anup-agburburas ti pagilian idiay rehion ti amianan a laud ti pagilian. Dagiti taltalon apagtataengan ket nagparparangda idi baetan ti 3600 ken 2600 BC. A tattan ket ti tengnga a Burkina Faso a nagruna a binuklan idi dagiti Mossi a pagarian. Dagitoy a pagarian ti Mossi ket nagbalin a Pranses a protektorado idi 1896. Kalpasan ti panagun-od ti panawaywaya manipud iti pransia idi 1960, ti pagilian ket napan kadagiti adu a panagbalbaliw ti gobierno aginggana idi dimteng ti agdama a pormana, ti semi-presidensial a republika. Ti presidente ket ni Blaise Compaoré.

Daytoy ket kameng ti Kappon ti Aprika, Komunidad dagiti Estado ti Sahel-Sahara, La Francophonie, Organisasion ti Islamiko a Pagtitinnulongan ken Ekonomiko a Komunidad dagiti Estado ti Aprika.

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ INSD Burkina Faso (iti Pranses)
  2. ^ a b c d "Burkina Faso". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 18 Abril 2012.
  3. ^ "Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. CIA. Naala idi 1 Septiembre 2009.
  4. ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.
  5. ^ CFA a Pranko BCEAO.Kodkodigo: XOF / 952 ISO 4217 a kuarta ken nagnagan ken kodigo dagiti elemento. ISO. Naala idi 8 Mayo 2009.

Adu pay a mabasbasa[urnosen | urnosen ti taudan]

  • de Turégano, Teresa Hoefert, Aprikano a Sinema ken Europa: Asideg a panakakita ti Burkina Faso, (European Press Academic Publishing, 2004)
  • Engberg-Perderson, Lars, Panakadangran ti Panagrang-ay: Dagiti Politika, Gangandat, ken Enbironmento idiay Burkina Faso, (Praeger Publishers, 2003)
  • Englebert, Pierre, Burkina Faso: Saan a Natalinaay a Panakaestado ti Laud nga Aprika, (Perseus, 1999)
  • Howorth, Chris, Panagipatakder manen ti Lokal a Langa ti Daga: Panangimaton ti Enbironmento idiay Burkina Faso, (Ashgate, 1999)
  • McFarland, Daniel Miles ken Rupley, Lawrence A, Naipakasaritaan a Diksionario ti Burkina Faso, (Scarecrow Press, 1998)
  • Manson, Katrina ken Knight, James, Burkina Faso (Bradt a Pagsurotan ti Panagbaniaga), (Bradt a Pagsurotan ti Panagbaniaga, 2011)
  • Roy, Christopher D ken Wheelock, Thomas G B, Daga dagiti Agtaytayab a Maskara: Arte ken Kutura idiay Burkina Faso: Ti Thomas G.B. Wheelock nga Urnong, (Prestel Publishing, 2007)
  • Sankara, Thomas, Agsasao ni Thomas Sankara: Ti Burkina Faso a Rebolusion 1983–1987, (Pathfinder Press, 2007)
  • Sankara, Thomas, Dakami ti Agtawtawid ti Rebolusion ti Lubong: Dagiti Bitla ti Rebolusion ti Burkina Faso 1983–1987, (Pathfinder Press, 2007)

Dagiti akinruar a silpo[urnosen | urnosen ti taudan]

Midia a mainaig iti Burkina Faso iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Burkina Faso manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Burkina_Faso&oldid=361771"