Jump to content

Cabo Verde

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Nagsasabtan: 15°55′N 23°55′W / 15.917°N 23.917°W / 15.917; -23.917

Republika ti Cabo Verde
República de Cabo Verde (Portuges)
Repúblika di Kabu Verdi (Kreol ti Cabo Verde)
Wagayway ti Cabo Verde
Wagayway
Kayarigan ti Cabo Verde
Kayarigan
Napili a pagsasao: 
  • Unidade, Trabalho, Progresso  (Portuges)
  • (Ilokano: "Panagkaykaysa, Trabaho, Progreso")
Nailian a kanta: Cântico da Liberdade  (Portuges)
(Ilokano: "Kanta ti Wayawaya")
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Praia
14°55′N 23°31′W / 14.917°N 23.517°W / 14.917; -23.517
Opisial a sasaoPortuges[1]
Mabigbig a nilian a sasaoKreol ti Cabo Verde[1]
Relihion
Nagan dagiti umiliCabo Verdiano[3]
GobiernoUnitario a semi-presidensial a republika[4]
• Presidente
José Maria Neves
• Kangrunaan a Ministro
Ulisses Correia e Silva
LehislaturaNailian nga Asemblia
Pannakabukel
• Wayawaya manipud iti Portugal
5 Hulio 1975
Kalawa
• Dagup
4,033 km2 (1,557 sq mi) (Maika-166)
• Danum (%)
bassit laeng
Populasion
• Karkulo idi 2018
[5][6] (Maika-172)
• Densidad
123.7/km2 (320.4/sq mi) (Maika-189)
GDP (PPP)Karkulo idi 2019
• Dagup
$4.323-bilion
• Tunggal maysa a tao
$7,728[7]
GDP (nominal)Karkulo idi 2019
• Dagup
$2.042-bilion
• Tunggal maysa a tao
$3,651[7]
Gini (2015)positive decrease 42.4[8]
kalalainganna
HDI (2019)increase 0.665[9]
kalalainganna · Maika-126
KuartaEskudo ti Cabo Verde (CVE)
Sona ti orasUTC–1 (CVT)
• Kalgaw (DST)
UTC–1 (saan a mapalpaliiw)
Pormat ti petsaaa/bb/tttt
Pagmanehuankanawan
Kodigo ti panagtawag+238
Kodigo ti ISO 3166CV
TLD ti internet.cv

Ti Cabo Verde (Portuges: Cabo Verde, panangibalikas: [ˈkabu ˈveɾdɨ]), opisial a ti Republika ti Cabo Verde, ket ti maysa a purpuro ken pagilian ngai sla iti tengnga a Taaw Atlantiko, a buklen dagiti sangapulo a bulkaniko nga isla nga agraman iti naitiptipon a kalawa ti daga iti agarup a 4,033 kuadrado kilometro (1,557 sq mi).[11] Mabirukan dagitoy nga isla iti pagbaetan ti 600 aginggana iti 850 kilometro (320 aginggana iti 460 nautika milia) iti laud ti Cap-Vert a mabirukan iti akinlaud unay a punto ti kontinental nga Aprika. Ti is-isla Cabo Verde ket mangbukel iti parte ti ekorehion ti Macaronesia, a kakyogna ti Azores, ti Is-isla Canaria, Madeira, ken Is-isla Salbahe.

Saan a natagtagitao ti purpuro ti Cabo Verde aginggan aidi maika-15 a siglo, idi naduktalan dagidi eksplorador a Portuges ken sinakupda dagiti isla, ken nakapundaran daytoy iti immuna a pagtaengan dagiti Europeano iti tropiko. Gapu ta mabirukan dagiti isla ti Cabo Verde iti nasayaat a lokasion tapno agpapel iti panagtagilako ti aadipen iti Atlantiko, nagbalin a narang-ay ti Cabo Verde idi las-ud ti maika-16 ken maika-17 a siglo, ken nakaaw-awis kadagiti negosiante, dagiti korsario, ken dagiti pirata. Napakapsut ti ekonomiana idi maika-19 a siglo gapu ti supresion ti panagtagilako ti aadipen iti Atlantiko, ken adu kadagiti nagtagtagitao iti daytoy ket ket immalisda iti dayta a paset ti panawen. Nupay kasta, nagin-inut a rimmang-ay ti ekonomia ti Cabo Verde babaen ti panagbalinna a kas nangruna a sentro ti komersio ken naserbi a pagsardengan a punto iti igid ti nangruna a dalan ti panaglayag ti barko. Idi 1951, nainkorporado ti Cabo Verde a kasmaysa a ballasiw-taaw a departamento ti Portugal, ngem dagiti nagtataeng iti daytoy ket nagtultuloyda a nagkampania para iti wayawaya, a nagun-odda met idi 1975.

Manipud kadagidi nasapa a tawen ti 1990, natalinaayen ti Cabo Verde a representatibo a demokrasia, ken nagtultuloy a kas maysa kadagiti kadur-asan ken demokratiko a pagilian ti Aprika. Gapu ti kaawan dagiti masna a rekurso, ti agdurdur-as nga ekonomiana ket kaaduan a naibatay iti serbisio, nga addaan iti maysa a pannakaipatengnga iti turismo ken gangganaet a pangipuonan. Ti populasionna ket agarup a 550,000 manipud idi tengnga ti 2019 ken kaaduan kadagitoy ket aglalaok a kaputotan ti Aprikano ken Europeano, ken kaaduan a Romano Katoliko, a mangipaltiing ti legado ti turay ti Portuges. Adda met dagiti adu a komunidad ti diaspora ti Cabo Verdiano iti ballasiw iti lubong, a naipangpangruna iti Estados Unidos ken Portugal, ken ad-adu ngem dagiti agtataeng kadagiti isla. Ti Cabo Verde ket estado a kameng ti Kappon ti Aprika.

Etimolohia

[urnosen | urnosen ti taudan]

Nanaganan ti pagilian manipud iti peninsula ti Cap-Vert, iti aplaya ti Senegal.[12] Ti nagan met a "Cap-Vert", ket nagtaud manipud iti "Cabo Verde" ("berde a rawis") iti pagsasao a Portuges, ti nagan ti rawis nga inted dagiti eksplorador a Portuges idi 1444, sakbay dagiti tawen a naduktalanda dagiti isla.

Idi 24 Oktubre 2013, ti delegasion ti pagilian iti Nagkaykaysa a Pagpagilian ket nangibagbaga a dagiti sabali a pagilian ket saanda koman nga agusar iti "Cape Verde" wenno dagiti sabali a patarus ti "Cabo Verde" akasparte ti opisial a naganna: amin dagiti pagilian ket naskenda koma nga agusar iti "Republika ti Cabo Verde" a kas ti opisial a nagan ti pagilian.[11][13] Nagus-usar dagiti agsasao iti Ingles iti nagan a "Cape Verde" para iti purpuro ken, manipud iti wayawayana idi 1975, para iti pagilian. Idi 2013, inkeddeng ti gobierno ti Cabo Verde a manipud iti daytan ket agusaren iti Portuges a nagan iti "Cabo Verde" para kadagiti opisial a panggep, a mairaman ti Nagkaykaysa a Pagpagilian, uray no agsasao wenno agsursurat iti Ingles.

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ a b "Constituição da República de Cabo Verde" (PDF). International Committee of the Red Cross databases on international humanitarian law (iti Ingles). Article 9. Naiyarkibo (PDF) manipud iti kasisigud idi 12 Marso 2017. Naala idi 11 Marso 2017.
  2. ^ "Cabo Verde – Religion". Encyclopedia Britannica.
  3. ^ John Kerry (8 Hulio 2014). "On the Occasion of the Republic of Cabo Verde's National Day". U.S. Department of State. Naala idi 11 Hulio 2014. On behalf of President Obama and the people of the United States, I send best wishes to Cabo Verdeans as you celebrate 39 years of independence on July 5.
  4. ^ Neto, Octávio Amorim; Lobo, Marina Costa (2010). "Between Constitutional Diffusion and Local Politics: Semi-Presidentialism in Portuguese-Speaking Countries". APSA 2010 Annual Meeting Paper (iti Ingles). Social Science Research Network. SSRN 1644026.
  5. ^ ""World Population prospects – Population division"". population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Naala idi Nobiembre 9, 2019.
  6. ^ ""Overall total population" – World Population Prospects: The 2019 Revision" (xslx). population.un.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Naala idi Nobiembre 9, 2019.
  7. ^ a b "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org (iti Ingles).
  8. ^ "GINI index" (iti Ingles). World Bank. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 20 Disiembre 2013. Naala idi 16 Hunio 2021.
  9. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF) (iti Ingles). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Naala idi 16 Disiembre 2020.
  10. ^ "People and Society – Cape Verde" (iti Ingles). Naala idi 27 Agosto 2017.
  11. ^ a b Tanya Basu (12 Disiembre 2013). "Cape Verde Gets New Name: 5 Things to Know About How Maps Change". National Geographic (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 13 Disiembre 2013. Naala idi 12 Disiembre 2013.
  12. ^ Lobban, p. 4 Naiyarkibo 25 Enero 2016 iti Wayback Machine
  13. ^ "Cabo Verde põe fim à tradução da sua designação oficial" [Ipatinggan ti Cabo Verde iti patarus ti opisial a designasionna] (iti Portuges). Panapress. 31 Oktubre 2013. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 17 Disiembre 2013. Naala idi 17 Disiembre 2013.

Bibliograpia

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig iti Cabo Verde iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Cabo Verde manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Cabo_Verde&oldid=390097"