Hapon

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Hapón)

Nagsasabtan: 35°N 136°E / 35°N 136°E / 35; 136

Hapon
日本国
Nippon-koku wenno Nihon-koku
Naipantingnga a nalabbaga a sirkulo iti puraw a rektanggulo.
Wagayway
Nabalitokan a sirkulo a nabingbingay babaen ti nabalitokan a sengngat nga addaan dagitii nagtimbukel a igid ken naingpis a nangisit a paraigid.
Imperio a selio
Nailian a kanta: Kimigayo
(君が代)

Gobierno a Selio iti Hapon
Selio iti Opisina iti Kangrunaan a Ministro ken ti Gobierno iti Hapon
五七桐
Lokasion ti Hapon
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Tokyo (de facto)
35°41′N 139°46′E / 35.683°N 139.767°E / 35.683; 139.767
Opisial a sasaoAwan[1]
Mabigbig a rehional a sasaoAynu itak, Dagiti pagsasao a Ryukyuan, Dumaya a Hapon, Lumaud a Hapon, ken dagiti dadduma pay Dagiti Hapon a dialekto
Nailian a pagsasaoHapon
Grupgrupo ti etniko
98.5% Hapon, 0.5% Koreano, 0.4% Insik, 0.6% dadduma pay
Nagan dagiti umiliHapon
GobiernoUnitario parlamentario a demokrasia ken batay-linteg a monarkia
• Emperador
Naruhito (徳仁)
Fumio Kishida (岸田 文雄)
LehislaturaDieta iti Hapon (Kokkai)
Kamara dagiti Konsilo (Sangiin)
Kamara dagiti Pannakabagi iti Hapon (Shūgiin)
Panakabangon
Pebrero 11, 660 BC[2]
Nobiembre 29, 1890
Mayo 3, 1947

Abril 28, 1952
Kalawa
• Dagup
377,944 km2 (145,925 sq mi)[3] (Maika-62)
• Danum (%)
0.8
Populasion
• Karkulo idi 2011
127,960,000[4] (Maika-10)
• Senso idi 2010
128,056,026[5]
• Densidad
337.1/km2 (873.1/sq mi) (Maika-36)
GDP (PPP)Karkulo idi 2011
• Dagup
$4.396 trillion[6] (Maika-4)
• Tunggal maysa a tao
$34,362[6] (Maika-25)
GDP (nominal)Karkulo idi 2011
• Dagup
$5.855 trillion[6] (Maika-3)
• Tunggal maysa a tao
$45,774[6] (Maika-18)
Gini (2008)37.6[7]
kalalainganna · Maika-76
HDI (2013)decrease 0.890[8]
nangato unay · Maika-17
KuartaInternasional a Simbolo ¥ Maibalikas a (Yen)
Hapon a Simbolo  wenno  Maibalikas (En) (JPY)
Sona ti orasUTC+9 (JST)
• Kalgaw (DST)
UTC+9 (saan a masursurot)
Pormat ti petsayyyy-mm-dd
yyyy年m月d日
Panawen yy年m月d日 (CE−1988)
Pagmanehuankanigid
Kodigo ti panagtawag81
TLD ti internet.jp

Ti Hapon[9] (Pagsasao a Hapon:日本, Nihon; ti nadadaan a pormal nga awag ket Nippon) ket maysa nga isla a pagilian a masarakan iti Taaw Pasipiko, iti daya ti Korea ken Tsína, a naibartay manipud iti Baybay Okhotsk iti amianan agingga iti Baybay Daya a Tsína iti abagatan. Buklen ti nasurok a 3,000 nga is-isla, ti kadakkelan kadagitoy ket dagiti isla ti Hokkaido, Honshu, Shikoku, ken Kyushu. Kaaduan kadagiti isla ti Hapon ket kabambantayan ken adu kadagitoy ti addan bulkan. Ti kangatuan amin a tuktok ken ti Bantay Fuji.

Ti Hapon ti maikadua a kadakkelan ti ekonomiana a pagilian iti sangalubongan (Ti Estados Unidos ti umuna) ken maysa kadagiti nangnangruna nga industrialisado a pagilian iti lubong. Maysa a unitario a batay-linteg a monarkia nga addaan iti emperador ken mabutbutosan a parlamento, ti Dieta, a maysa kadagiti kadaanan a lehislatura iti Asia. Maysa ti Hapon kadagiti kadadakkelan iti populasion a pagilian iti lubong. Ti kapitoliona a Tokyo, nga addaan iti nasurok a 30 riwriw nga agtaeng, ket ti maibilang a kadakkelan a metropolitano a lugar iti lubong.

Administratibo a pannakabingbingay[urnosen | urnosen ti taudan]

Naguduagudua ti Hapon iti 47 a prepektura, a kadawyan a nagrupo kadagiti rehion. Ti Honshu, ti kadadakkelan ken kaaduan ti populasionna nga isla, ket naguduagudua iti lima wenno ad-adu pay a rehion. Dagiti dadduma a dadakkel nga is-isla ket addaan saggaysa a rehion.

Manipud iti amianan agpaabagatan, dagiti sumaganad dagiti rehion:

Rehion Prepektura
Hokkaido Hokkaido
Tohoku Akita, Aomori, Fukushima, Iwate, Miyagi, Yamagata
Kanto Chiba, Gunma, Ibaraki, Kanagawa, Saitama, Tochigi, Tokyo
Chubu Aichi, Fukui, Gifu, Ishikawa, Nagano, Niigata, Shizuoka, Toyama, Yamanashi
Kansai Hyogo, Kyoto, Mie, Nara, Osaka, Shiga, Wakayama
Chugoku Hiroshima, Okayama, Shimane, Tottori, Yamaguchi
Shikoku Ehime, Kagawa, Kochi, Tokushima
Kyushu Fukuoka, Kagoshima, Kumamoto, Miyazaki, Nagasaki, Oita, Saga
Okinawa Okinawa

Dagiti prepektura ket nabingbingay pay kas siudad, ili ken bario. Dagiti kangrunaan a siudad ket nabennebenneg kas elektoral a distrito (Ingles: wards), ti tengnga a paset ti Tokyo ket nabingay iti 23 nga espesial nga elektoral a distrito.

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ "法制執務コラム集「法律と国語・日本語」" (iti Hapon). Lehislatibio nga Opisina iti Kamara dagiti Konsilo. Naala idi 19 Enero 2009.
  2. ^ Babaen dagiti sarsarita, Ti Hapon ket nabangon iti daytoy nga aldaw babaen ni Emperador Jimmu, ti immuna nga emperador iti daytoy a pagilian.
  3. ^ "Japan Statistical Yearbook 2010" (PDF). Opisina dagiti Estadistika. p. 17. Naala idi 15 Enero 2011.
  4. ^ "Karkulo ti Opisina ti Opisial a Hapon nga Estadistika". Opisina dagiti Estadistika. Naala idi 25 Agosto 2010.
  5. ^ "Dagiti Immuna a Bilang iti Populasion ken Sangakabbalayan". Opisina dagiti Estadistika. Naala idi Pebrero 25, 2011.
  6. ^ a b c d "Japan". Internasional a Pundo ti Panguartaan. 2011. Naala idi 30 Septiembre 2011.
  7. ^ "World Factbook: Gini Index". CIA. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2014-06-25. Naala idi Mayo 11, 2011.
  8. ^ "2014 Human Development Report" (PDF). 2014. pp. 21–25. Naala idi Hulio 27, 2014.
  9. ^ Rubino, Carl Ralph Galvez (2000). "Hapon". Ilocano Dictionary and Grammar: Ilocano-English, English-Ilocano (iti Ingles ken Ilokano). University of Hawaiʻi Press. p. 210. ISBN 978-0-8248-2088-6.