Pransia

Republika ti Pransia
*République française*^[1]
Republika ti Pransia République française
	Wagayway Nailian a Tatak (saan nga opisial)
	Napili a pagsasao: ; Liberté, Égalité, Fraternité; (Ilokano: Wayawaya, Pagkapadapadaan, Pagkakabsatan)
	Nailian a kanta: "La Marseillaise"; ;
	Lokasion ti Metropolitano a Pransia (nangisit a berde) – idiay Europa (berde ken nangisit kolordapo); – idiay Kappon ti Europa (berde) — [Leyenda]
	Teritorio iti Republika iti Pransia iti lubong; (mailaksid. Idiay Antartika a ti pannakaturay ket nasuspende)
Kapitolio ken kadakkelan a siudad	Paris; 48°51.4′N 2°21.05′E / 48.8567°N 2.35083°E
Opisial a sasao	Pranses
Dagiti rehional ; a pagsasao; (opisial ken saan)	Alsatian ; Basko ; Breton ; Bushi (Mayotte)2 ; Catalan ; Korso ; Kreole2 ; Olandes (Dialekto a Plamenko) ; Pranko-Comtois ; Pranko-Provençal ; Lorrain ; Caledonia2 ; Oksitano ; Oïl ; Dialekto a Shimaore (Mayotte)2 ; Tahisiano2;
Nagan dagiti umili	Pransés
Gobierno	Unitario semi-presidensial; a batay-linteg a republika
• Presidente	Emmanuel Macron
• Nangruna a Ministro	Michel Barnier
Lehislatura	Parlamento
• Akinngato a kamara	Senado
• Akinbaba a kamara	Nailian a Gimong
Pannakabangon
• Pransia	486 (ti panagtipon babaen ti Clovis)
• Laud a Pransia	843 (Tulag iti Verdun)
• Agdama a batay-linteg	5 Oktubre 1958 (Maika-5 a republika)
Kalawa
• Dagup	674,843 km2 (260,558 sq mi) (Maika-41)
• Metropolitano a Pransia
• IGN	551,695 km2 (213,011 sq mi) (Maika-47)
• Cadastre	543,965 km2 (210,026 sq mi) (Maika-47)
Populasion
(2023 karkulo)
• Dagup	68,042,591 (Maika-20)
• Metropolitano a Pransia	65,834,837 (Maika-22)
• Densidad	121/km2 (313.4/sq mi) (Maika-106)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2023
• Dagup	$3.868 trillion (Maika-10)
• Tunggal maysa a tao	$58,765 (Maika-27)
GDP (nominal)	Karkulo idi 2023
• Dagup	$3.049 trillion (Maika-7)
• Tunggal maysa a tao	$46,315 (Maika-23)
Gini (2022)	29.8; ababa
HDI (2021)	0.903; nangato unay · Maika-28
Kuarta	Euro, CFP franc; (EUR, XPF)
Sona ti oras	UTC+1 (CET)
• Kalgaw (DST)	UTC+2 (CEST)
Pagmanehuan	kanawan
Kodigo ti panagtawag	331
TLD ti internet	.fr
	Dagiti ballasiw taaw a rehion ken dagiti porma iti panggep a panagnumero ti telepono ti Pransia, ngem addaan da ti bukod da a panagtawag a kodigo: Guadeloupe +590; Martinique +596; Pranses a Guiana +594, Réunion ken Mayotte +262; Saint Pierre and Miquelon +508. Dagiti ballasiw taaw a teritorio ket saan a paset ti Pranses a panggep ti panag-numero ti telepono; dagitoy ti panagtawag a kodigo ti pagilian: Baro a Caledonia +687, Pranses a Polynesia +689; Wallis ken Futuna +681; Nangrunaan a naisasao kadagiti ballasiw taaw a teritorio;

Nagsasabtan: 47°N 2°E / 47°N 2°E / 47; 2

Ti Republika ti Pransia (Pranses: République française [ʁepyblik fʁɑ̃sɛz]), kadawyan a makunkuna a Pransia (Ingles: /ˈfræns/ (dengngen) FRANSS wenno /ˈfrɑːns/ FRAHNSS; Pranses: [fʁɑ̃s] (dengngen)), ket maysa a unitario a semi-presidensial a republika idiay Akinlaud nga Europa nga addan dagiti ballasiw taaw a teritorio ken is-isla a mabirukan kadagiti sabali a kontinente ken idiay taaw Indiano, Pasipiko, ken Atlantiko. Ti Metropolitano a Pransia ket igay-at na manipud idiay Baybay Mediteraneo aginggana idiay Kanal Inggles ken ti Baybay Amianan, ken manipud ti Rhine aginggana ti Taaw Atlantiko. Makunkuna daytoy a kas iti l’Hexagone ("Ti heksagono") gapu ti heometriko a tabas dagiti teritorio na. Isu daytoy ti kadakkelan a pagilian iti akinlaud nga Europa ken kukuana ti maikadua a kadakkelan a eksklusibo a sona ti ekonomia iti lubong, nga agsaksakup ti 11,035,000 km² (4,260,000 kd mi), maikadua laeng daytoy iti Estados Unidos a (11,351,000 km² / 4,383,000 kd mi).

Kadagiti napalabas a 500 tawtawen,^[15] Ti Pransia ket maysa a nangruna a kabikegan nga addan ti napigsa a kultura, ekonomia, milisia ken politikal nga impluensia idiay Europa ken iti sangalubongan. Idi maika-17 ken maika-18 a siglo, ti Pransia ket nag-kolonia kadagiti nalatak a paset iti Amianan nga Amerika ken Abagatan a daya nga Asia; idi maika-19 ken nasapa a maika 20 a siglo, ti Pransia ket nagaramid ti maikadua a kadakkelan nga imperio iti dayta a panawen, a mairaman ti dakkel a paset iti Amianan, Laud ken Tengnga nga Aprika, Abagatan a daya nga Asia, ken adu pay a Karibe ken Is-isla ti Pasipiko.

Dagiti nagibasaran

^
Ti nagan daytoy a pagilian kadagiti rehional a pagsasao ket mairaman ti:
- Alemaniko nga Aleman: Französisch Republik;
- Basko: Frantziako Errepublika;
- Breton: Republik C'hall;
- Katalan: República Francesa;
- Korso : Republica Francese;
- Olandes: Franse Republiek;
- Arpitano: Rèpublica francêsa;
- Aleman: Französische Republik;
- Norman: Républyique fraunceise;
- Oksitano: Republica Francesa;
- Picard: République franchoèse
^ (iti Pranses) Ministère de la culture et de la communication – Délégation générale à la langue française et aux langues de France. "DGLF – Langues régionales et " trans-régionales " de France". Culture.gouv.fr. Naala idi 27 Enero 2010.
^ ^a ^b Sibubukel a teritorio iti Republika iti Pransia, a mairaman amin ti ballasiw taaw a departamento ken dagiti teritorio, ngem saan a mairaman tiPranses a teritorio iti Terre Adélie idiay Antartika nga ti panakaturay ket nasuspende manipud ti panagpirma ti Tulag ti Antartiko idi 1959.
^ (iti Pranses) Datos nga Nailian a Pagadalan ti Heograpiko ti Pranses.
^ Datos a Rehistro ti Daga ti Pranses, a mairaman dagiti nanaw, dagiti alog ken dagiti glasier a dakdakkel ngem 1 km² (0.386 sq mi wenno 247 acre) ken dagiti pay estuario ken karkarayan.
^ "Bilan démographique 2022 – Composantes de la croissance démographique, France métropolitaine". Insee. 17 January 2023. Naala idi 2024-01-09.
^ "Bilan démographique 2022 – Composantes de la croissance démographique, France". Insee. 17 January 2023. Naala idi 2024-01-09.
^ ^a ^b ^c Metropolitano a Pransia laeng.
^ ^a ^b ^c ^d "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (France)". IMF.org. International Monetary Fund. 10 October 2023. Naala idi 10 October 2023.
^ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. Naala idi 25 November 2023.
^ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (iti Ingles). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Naala idi 8 September 2022.
^ Sibubukel iti Republika ti Pransia mailaksid dagiti ballasiw taaw a teritorio idiay Taaw Pasipiko.
^ Ballasiw taaw a teritorio ti Pranses Pransia laeng idiay Taaw Pasipiko.
^ Mainayon ti .fr, dudduma pay nga Internet TLD ti inususar kadagiti ballasiw taaw a Pransia départements ken dagiti teritorio: .re, .mq, .gp, .tf, .nc, .pf, .wf, .pm, .gf and .yt. Ti Pransia ket agususar pay ti .eu, a nakibingbingay kadagiti kamkameng ti Kappon ti Europa. Ti dominio ti .cat ket inus-usar idiay dagiti teritorio nga agsasao ti Katalan.
^ Encarta. MSN. 2008. Dagiti Nalatak a Kabilegan Naiyarkibo 2021-08-30 iti Wayback Machine. Naala idi21 Disiembre 2010.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Pransia iti Wikimedia Commons

Gobierno

(iti Pranses) Élysée.fr Naiyarkibo 2012-01-03 iti Wayback Machine – Opisial a sitio ti presidensia ti Pransia
(iti Pranses) Opisial a sitio ti gobierno
Opisial a sitio ti publiko a serbisio ti Pransia Naiyarkibo 2012-01-03 iti Wayback Machine – Silsilpo kadagiti nadumaduma nga administrasion ken patakder
Pangulo ti Estado ken Kamkameng ti Gabinete Naiyarkibo 2011-05-01 iti Wayback Machine iti The World Factbook
Opisial a sitio ti Nailian nga Asemblia
Padto ti Klima^{[permanente a natay a silpo]}

[1] Ti nagan daytoy a pagilian kadagiti rehional a pagsasao ket mairaman ti:
Alemaniko nga Aleman: Französisch Republik;

Basko: Frantziako Errepublika;

Breton: Republik C'hall;

Katalan: República Francesa;

Korso : Republica Francese;

Olandes: Franse Republiek;

Arpitano: Rèpublica francêsa;

Aleman: Französische Republik;

Norman: Républyique fraunceise;

Oksitano: Republica Francesa;

Picard: République franchoèse

[2] Alemaniko nga Aleman: Französisch Republik;

[3] Basko: Frantziako Errepublika;

[4] Breton: Republik C'hall;

[5] Katalan: República Francesa;

[6] Korso : Republica Francese;

[7] Olandes: Franse Republiek;

[8] Arpitano: Rèpublica francêsa;

[9] Aleman: Französische Republik;

[10] Norman: Républyique fraunceise;

[11] Oksitano: Republica Francesa;

[12] Picard: République franchoèse

[2] (iti Pranses) Ministère de la culture et de la communication – Délégation générale à la langue française et aux langues de France. "DGLF – Langues régionales et " trans-régionales " de France". Culture.gouv.fr. Naala idi 27 Enero 2010.

[whole_territory-3] Sibubukel a teritorio iti Republika iti Pransia, a mairaman amin ti ballasiw taaw a departamento ken dagiti teritorio, ngem saan a mairaman tiPranses a teritorio iti Terre Adélie idiay Antartika nga ti panakaturay ket nasuspende manipud ti panagpirma ti Tulag ti Antartiko idi 1959.

[IGN_figure-4] (iti Pranses) Datos nga Nailian a Pagadalan ti Heograpiko ti Pranses.

[cadastre_figure-5] Datos a Rehistro ti Daga ti Pranses, a mairaman dagiti nanaw, dagiti alog ken dagiti glasier a dakdakkel ngem 1 km² (0.386 sq mi wenno 247 acre) ken dagiti pay estuario ken karkarayan.

[6] "Bilan démographique 2022 – Composantes de la croissance démographique, France métropolitaine". Insee. 17 January 2023. Naala idi 2024-01-09.

[pop_est-7] "Bilan démographique 2022 – Composantes de la croissance démographique, France". Insee. 17 January 2023. Naala idi 2024-01-09.

[metropolitan_France-8] Metropolitano a Pransia laeng.

[IMFWEO.FR-9] "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (France)". IMF.org. International Monetary Fund. 10 October 2023. Naala idi 10 October 2023.

[eurogini-10] "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. Naala idi 25 November 2023.

[UNHDR-11] "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (iti Ingles). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Naala idi 8 September 2022.

[12] Sibubukel iti Republika ti Pransia mailaksid dagiti ballasiw taaw a teritorio idiay Taaw Pasipiko.

[13] Ballasiw taaw a teritorio ti Pranses Pransia laeng idiay Taaw Pasipiko.

[14] Mainayon ti .fr, dudduma pay nga Internet TLD ti inususar kadagiti ballasiw taaw a Pransia départements ken dagiti teritorio: .re, .mq, .gp, .tf, .nc, .pf, .wf, .pm, .gf and .yt. Ti Pransia ket agususar pay ti .eu, a nakibingbingay kadagiti kamkameng ti Kappon ti Europa. Ti dominio ti .cat ket inus-usar idiay dagiti teritorio nga agsasao ti Katalan.

[15] Encarta. MSN. 2008. Dagiti Nalatak a Kabilegan Naiyarkibo 2021-08-30 iti Wayback Machine. Naala idi21 Disiembre 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[7]

[6]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]